Sociolinguistic aspects of surname changes in the interwar period
PDF (Polski)

Keywords

history of Polish language in 20th century
anthroponymy
surname
legal changes

Abstract

This paper is devoted to the surname changes performed through administrative channels in the interwar period. The research is based on the announcements of the “Official Gazette of the Republic of Poland” in 1929. The author describes main reasons for the decisions of surname changes taking into account characteristics of avoided surnames and chosen demographic tendencies, especially those connected with the age and profession of applicants. People of Jewish origin, Poles and representatives of other nationalities showed different motives for surname changes. Jews most frequently changed their surnames due to legal reasons — they wanted to legalize the unlawful use of a surname of the so-called ritual father. The changes carried out under the motive of assimilation occurred definitely less often. Non-Jewish applicants changed mainly appellative names, especially those derived from words related to animals. After comparing tendencies occurring before and after World War II one concludes that besides legal and assimilation factors which are particular to the pre-war decades (connected with the ethnic, legal and religious situation of the time), the remaining reasons for the surname changes are universal and do not distinguish the pre-war period from that of the post-war.
https://doi.org/10.17651/ONOMAST.60.8
PDF (Polski)

References

Bubak, J. (1982). Socjolingwistyczny i prawny aspekt zmiany nazwiska w Polsce. Onomastica, 27, s. 91–108.

Bystroń, J. S. (1927). Nazwiska polskie. Lwów: nakładem K. S. Jakubowskiego.

Dacewicz, L. (1998). Socjoonomastyczne uwarunkowania zmiany nazwisk i imion w Białymstoku w latach 1994–1996. W: E. Jakus-Borkowa, K. Nowik (red.), Najnowsze przemiany nazewnicze. Warszawa: Energeia, s. 83–87.

Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, jbc.bj.uj.edu.pl (dostęp: 11 IX 2015).

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, isap.sejm.gov.pl (dostęp: 11 IX 2015).

Jakus-Borkowa, E. (1998). Zmiany nazwisk ośmieszających w powojennej praktyce administracyjnej. W: E. Jakus-Borkowa, K. Nowik (red.), Najnowsze przemiany nazewnicze. Warszawa: Energeia, s. 93–101.

Litwin, J. (1932). Imię i nazwisko. Zbiór przepisów polskiego prawa cywilnego i administracyjnego. Łódź: Skład Główny w Księgarni K. Neumillera w Łodzi.

Łobodzińska, R. (1991). Zmiany imion i nazwisk we Wrocławiu w latach 1945–1950 (zarys problematyki). Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, 17, s. 173–178.

Miniak, R. (1995). Współczesne zmiany nazwisk. Powiązania strukturalne między formami pierwotnymi i wtórnymi. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 40, s. 197–206.

Miniak, R. (1998). Nacechowanie ekspresywne w nazwiskach łodzian. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 37, s. 133–141.

Ogonowski, J. (2012). Sytuacja prawna Żydów w Rzeczypospolitej Polskiej 1918–1939. Prawa cywilne i polityczne. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny.

Orędownik (1935). Orędownik na Powiat Wolsztyński, nr 25 [27 II], online: wbc.poznan.pl

Rutkowski, M. (2002). Nomen omen — o przypadkach nazw „odpowiednich”. Onomastica, 47, s. 107–117.

Sas-Wisłocki, J. (1939). Ochrona prawna nazwiska. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze Młodych Prawników i Ekonomistów.

Snopek, K. (1935). Zmienianie nazwisk. Warszawa: Skład Główny w Domu Książki Polskiej.

Tokarski, R., (1991). Wartościowanie człowieka w metaforach językowych. Pamiętnik Literacki, 82, z. 1, s. 144–157.

Zarębski, R. (2014). Rola czynników ideologicznych i językowo-kulturowych w procesie zmian nazwisk. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 60, s. 313–326.