Keywords
anthroponymy
appellative surnames
lexis from the field of salt mining
onymization
Abstract
This article deals with a group of Polish surnames motivated by lexis from the field of salt mining. The analysed surnames are excerpted from “Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych”, edited by Kazimierz Rymut, as well as from other onomastic compilations. These anthroponyms vary in terms of their origins and linguistic construction. We can distinguish from among these anthroponyms: 1) surnames motivated by impersonal nouns: solanka, solnica, sól, tołpa, żupa; 2) surnames motivated by adjectives: słony, solny; 3) surnames motivated by personal nouns: prasoł, solarz, solnik, warzyc, warzysz, żupnik. The description of particular ‛salt’ surnames, apart from their frequency, includes their geographical distribution, which only in some cases is connected with the location of old salt mines, found mainly in the Lesser Poland (Małopolska).References
Bubak, J. (1988). Pochodzenie nazwisk polskich równych terminom topograficznym typu Dolina, Kępa. W: K. Zierhoffer (red.), V Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna. Poznań 3–5 września 1985. Księga referatów. Poznań: Wyd. Naukowe UAM, s. 67–72.
Buczek, K. (1958). Książęca ludność służebna w Polsce wczesnofeudalnej. Wrocław–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bystroń, J. S. (1993). Nazwiska polskie. Warszawa: Książka i Wiedza.
Cieślikowa, A. (1988). Sposoby przenoszenia apelatywów do kategorii nazw osobowych. W: K. Zierhoffer (red.), V Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna. Poznań 3–5 września 1985. Księga referatów. Poznań: Wyd. Naukowe UAM, s. 85–89.
Cieślikowa, A. (1990). Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe. Proces onimizacji. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Cieślikowa, A. (1994). O motywacji w onomastyce. Polonica, 16, s. 193–199.
Cieślikowa, A. (2006). Onimizacja, apelatywizacja a derywacja. W: Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz. Onimizacja i apelatywizacja. Białystok: Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, s. 47–56.
Ciszewski, S. (1922). Studia etnologiczne. I. Sól. Warszawa: nakładem Polskiego Biura Etnologicznego–Skład Główny Książnica Polska.
Długosz, A. (1958). Wieliczka. Magnum sal jako zabytek kultury materialnej. Warszawa: Arkady.
Dunaj, B. (2006), Formy derywowane od nazwisk i ich miejsce we współczesnym systemie antroponimicznym polszczyzny. W: [K. Rymut i in. (red.)], Munuscula linguistica in honorem Alexandrae Cieślikowa oblata. Kraków: Wyd. IJP PAN, s. 181–186.
Gajda, S. (1976). Rozwój polskiej terminologii górniczej. Opole: WSP.
Horyń, E. (2014). Staropolska leksyka z zakresu górnictwa solnego. Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, 9, s. 3–16.
Horyń, E. (2015). Nazwy miejscowe będące świadectwem tradycji górnictwa solnego w Polsce. W: R. Dźwigoł, I. Steczko (red.), Dialog z tradycją. T. 3: Język — komunikacja — kultura. Kraków: Collegium Columbinum, s. 293–304.
Jodłowski, A. (1986). Wieliczka. Zabytkowa kopalnia soli. Warszawa: Arkady.
Kaleta, Z. (1998). Nazwisko w kulturze polskiej. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Keckowa, A. (1957). Przegląd literatury dotyczącej dziejów górnictwa soli w Polsce. Studia z Dziejów Górnictwa i Hutnictwa, 1, s. 77–89.
Kleszczowa, K. (red.) (1996). Słowotwórstwo języka doby staropolskiej. Przegląd formacji rzeczownikowych. Katowice: Wyd. UŚ.
Kreja, B. (2001). Słowotwórstwo polskich nazwisk. Struktury sufiksalne. Kraków: Wyd. Naukowe DWN.
Łobodzińska, R. (2003). Nazwy zwierząt w nazwiskach polskich. W: A. Dąb rowska (red.), Język a Kultura, 15: Opozycja homo — animal w języku i kulturze, s. 129–134.
Malec, M. (1996). O imionach i nazwiskach w Polsce. Tradycja i współczesność. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
Maślankiewicz, K. (1965). Z dziejów górnictwa solnego w Polsce. Warszawa: PWN.
Minikowska, T. (1980). Wyrazy ukraińskie w polszczyźnie literackiej XVI w. Warszawa–Poznań–Toruń: PWN.
Mitrenga, B. (2014). Zmysł smaku. Studium leksykalno-semantyczne. Katowice: Wyd. UŚ.
Nobis, I. (2013). Służebne nazwy miejscowe w Polsce piastowskiej. Rozprawy Wydziału Filologicznego, 82. Kraków: Wyd. PAU.
Pachoński, J. (1965). Bractwo solarzy, czyli prasołów krakowskich. Wieliczka: Muzeum Żup Krakowskich.
Skowronek, K. (2001). Współczesne nazwisko polskie. Studium statystyczno-kognitywne. Kraków: Wyd. Naukowe DWN.
Taszycki, W. (1924). Polskie nazwy osobowe. Kraków: Gebethner i Wolff.
Tomczak, L. (2003). Słownik odapelatywnych nazwisk Polaków. Wrocław: Wyd. UWr.
Windakiewicz, E. (1927). Solnictwo. Sole kamienne, potasowe i solanki, ich własności, fizjografia, górnictwo i warzelnictwo. Cz. 3: Sól i sole potasowe w Polsce. Kraków: Skład Główny w Księgarni Jagiellońskiej.
Windakiewicz, E. (1932). Pogląd na warzelnictwo i przemysł solny w Polsce. Kraków: Drukarnia Orbis.
Wójcik, U. (2013). Polskie toponimy związane z organizacją gospodarczą państwa wczesnopiastowskiego. Nazwy miejscowe motywowane antroponimami zbiorowymi. Kraków: Wyd. LEXIS.