The Official and Local (Dialectal) Variety of Genitive Forms of Singular and Plural Place Names
PDF (Polski)

Keywords

singulare tantum
plurale tantum
inflection of place names
the diversity of genitive forms

Abstract

This article is devoted to the official forms in the inflection of chosen toponyms in Poland and the variety of dialectal singular and plural place names. The variety of place names often diverges from the rules of language use, and causes language users problems. The toponyms have peculiar, locally used inflected forms; the outside-linguistic (non-linguistic) factors that are social and local factors, play an important role in the inflection of place names. The local population often uses other forms than those recommended by official sources. I focus my attention on the genitive forms of toponyms because it is mainly here that one can see clear variations in the official and local inflection of place names. The material shows that the singular masculine toponyms have genitive endings: -a (in theofficial variety), -u (in the local variety), for example Biłgoraj, gen. Biłgoraja, but in the local dialect: biłgoraju. The singular feminine place names have genitive endings: -ej (in the official variety), -y||-i (in the local variety): Brzezowa, gen. Brzezowej, but Brzezowy in the local dialect. The plural toponyms have genitive endings: -ø, -ów, -i (-y), but in the local circulation the ending -ów is dominant and demonstrates a wider expansion in use. For example Brzózki, gen. Brzózek, in the local variety Brzuskuf; Budy, official gen. Bud, but Buduf; Burnie, gen. Burni, in the local dialect: Burniuf. The gathered material reflects a hesitation in the inflection of toponyms, as the linguistic customs and presented dialectal records of forms of genitives of place names show a significantly diverse approach towards the Polish language.
https://doi.org/10.17651/ONOMAST.60.17
PDF (Polski)

References

Buttler, D., Kurkowska, H., Satkiewicz, H. (1971). Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności językowej. Warszawa: PWN.

Cieślikowa, A. (1998). Norma i uzus we fleksji nazw własnych. W: E. Jakus-Borkowa, K. Nowik (red.), Najnowsze przemiany nazewnicze. Warszawa: Energeia, s. 267–275.

Czopek, B. (1988). Nazwy miejscowe dawnej ziemi chełmskiej i bełskiej w granicach dzisiejszego państwa polskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Doroszewski, W. (1963). Podstawy gramatyki polskiej. Cz. 1. Wyd. 2. Warszawa: PWN.

Doroszewski, W. (red.) (1994). Słownik poprawnej polszczyzny. Wyd. 8. Warszawa: PWN [hasło nazwy miejscowe], s. 386–387.

Gałecki, Z. (1978). Oboczne formy dopełniacza nazwy miejscowej Mordy. Język Polski, 58, s. 205–212.

Gałecki, Z. (1981). Ze studiów nad fleksją pluralnych nazw miejscowych (formy dopełniacza). Roczniki Humanistyczne, 29, z. 6, s. 5–43.

Grybosiowa, A. (1981). Norma i uzus w powojennej fleksji nazw własnych. Studia Polonistyczne (Poznań), 9, s. 141–148.

Jodłowski, S. (1953). O formach budyniu, pasztetu||omleta, biszkopta itp. Język Polski, 33, s. 84–94.

Kondratiuk, M. (1974). Nazwy miejscowe południowo-wschodniej Białostocczyzny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kreja, B. (1994). Osowa — problem fleksyjny. W Osowie czy w Osowej? Język Polski, 74, s. 153.

Lubaś, W. (1968). Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Łaziński, M. (red.) (2007). Słownik nazw miejscowości i mieszkańców z odmianą i poradami językowymi. Warszawa: PWN.

Łobodzińska, R. (1999). Nazwy własne — norma i uzus. W: J. Miodek (red.), Mowa rozświetlona myślą. Świadomość normatywno-stylistyczna współczesnych Polaków. Wrocław: Wyd. UWr, s. 229–240.

Mańczak, W. (1953). O repartycji końcówek dopełniacza -a : -u. Język Polski, 33, s. 70–84.

Markowski, A. (red.) (2002). Nowy słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: PWN.

NMPol — Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany. T. 1–7 (A–N), red. K. Rymut; t. 8–9 (O–Q), red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch; t. 10–12 (Ra–Rż), red. K. Rymut, B. Czopek-Kopciuch, U. Bijak. Kraków 1996–2015.

Nobis, I. (2015). Zróżnicowanie form dopełniacza w nazwach miejscowych typu singulare tantum rodzaju męskiego. Onomastica, 59, s. 255–269.

Podlawska, D. (1990). Nazwy miejscowe z terenu XVI-wiecznego województwa poznańskiego. Cz. 1–2. Słupsk: WSP.

Polański, E. (red.) (1996). Nowy słownik ortograficzny PWN wraz z zasadami pisowni i interpunkcji. Warszawa: PWN.

Reichan, J. (1975). Zmiany we fleksji rzeczowników męskich zakończonych pierwotnie na spółgłoski wargowe palatalne w języku polskim na tle słowiańskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rospond, S. (1984). Słownik etymologiczny miast i gmin PRL. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rymut, K. (1968). Nazwy miejscowe północnej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Siudzińska, N. (2004). Problemy z fleksją nazw miejscowości rodzaju żeńskiego. Prace Filologiczne, 49, s. 477–484.

Tokarski, J. (1973). Fleksja polska. Warszawa: PWN.

Walczak, B. (2003). Język polski jako nośnik kultury europejskiej. Polonistyka, nr 6, s. 324–328.

Zierhoffer, K. (1957). Nazwy miejscowe północnego Mazowsza. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Zwoliński, P. (1948). Przyczynki do repartycji polskich końcówek -a||-u w dopełniaczu l. p. rzeczowników męskich. Język Polski, 28, s. 174–177.