Hydronimy Pasma Brzanki na Pogórzu Ciężkowickim

The Brzanka Mountain Range in the Ciężkowickie Foothills has a dense river network. Unfortunately the contemporary maps contain only the names of some main rivers of the Brzanka Mountain Range. Local communities use the same set of names of rivers as cartographers, while studies in the historical geography of the Brzanka Mountain Range reveal a wealth of local hydronyms that have seemingly been forgotten. The article attempts both to reconstruct a set of hydronyms of the Brzanka Mountain Range and to explain their etymology. It shows that hydronyms change over time and that studies on local hydronyms can help restore the collection of the names of rivers in the Brzanka Mountain Range and provide interesting information related to the past of this region. Moreover, they reveal contemporary unknown facts related to the natural environment and settlement processes in the Middle Ages. A visual summary of the article is a map showing the Brzanka Mountain Range with its river network and associated hydronyms.

https://doi.org/10.17651/ONOMAST.60.23

PDF (Polski)

References

Bijak, U. (2013). Nazwy wodne dorzecza Wisły. Potamonimy odapelatywne. Kraków: IJP PAN.

Boryś, W. (2005). Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wyd. Literackie.

Cieśla, S. (2003). Jodłówka Tuchowska. W: J. Kozioł (red.), Kamienie milowe. Cz. 2: Wsie tuchowskiej gminy. Tuchów: Urząd Gminy w Tuchowie, s. 97–122.

Czajkowski, J. (1995). Dzieje osadnictwa historycznego na Podkarpaciu i jego odzwierciedlenie w grupach etnicznych. W: J. Czajkowski (red.), Łemkowie w historii i kulturze Karpat. Sanok: Muzeum Budownictwa Ludowego, s. 27–166.

Ćmiech, A.,Franczyk-Ce g ł a, A. (2013). Lokacje i nadania króla Kazimierza Wielkiego w Ziemi Gorlickiej. Nowy Sącz: Wyd. i Drukarnia NOVA SANDEC s.c.

Dobrowolska, M. (1985). Procesy osadnicze w dorzeczu Wisłoki i Białej Dunajcowej w tysiącleciu. Kraków: Wyd. Naukowe WSP. Dokumentacja utworzenia Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. (1994). Urząd Wojewódzki w Tarnowie. Wydział Ochrony Środowiska [DUPKPB].

Dubiel, A. S. (1987). Miasteczko nad Szwedką. Ze wspomnień i przekazów. [b.m.]: Stowarzyszenie PAX.

Firlej, P. (2014). Jej wysokość Brzanka. Tuchów: Pogórzańskie Stowarzyszenie Rozwoju.

Gawron, M. (2009). Karty z dziejów kulturowych wsi Zalasowa. Gdańsk.

Gawron, M. (2010). Ryglice nad Szwedką. T. 1. Ryglice.

Gawron, M. (2011). Ryglice nad Szwedką. T. 2. Ryglice.

Jost, H. (1987). Słownik gwarowych wyrazów technicznych z terenu (polskiego) Podtatrza. Nowy Sącz: Sądecka Oficyna Wydawnicza.

Klimek, Z. (1997). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, red. A. Cieślikowa, K. Rymut, M. Malec. Cz. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. Kraków: IJP PAN. Kodeks dyplomatyczny Katedry Krakowskiej ś. Wacława. Cz. 1. Wyd. F. Piekosiński. Kraków: PAU, 1874 [KDKK].

Kondracki, J. (1994). Geografia Polski. Mezoregiony fizycznogeograficzne. Warszawa: PWN.

Korona, A.,Marcinek, P. (1995). Zarys dziejów Ryglic i gminy. Tarnów: Urząd Gminy w Ryglicach.

Kozioł, J. (1999). Tuchów i okolice. Krosno: PUW Roksana.

Krasnowolski, B. (2010). Między wschodem a zachodem. Studia nad historią i sztuką pogranicza polsko-łemkowskiego. Toruń: Dom Wydawniczy DUET.

Kroczak, R. (2010). Geomorfologiczne i hydrologiczne skutki funkcjonowania dróg polnych na Pogórzu Ciężkowickim. Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 225. Warszawa: IGiPZ PAN.

Kroczak, R. (2012). Ślady i przebieg dawnej sieci komunikacyjnej na progu Pogórza Karpackiego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG, 18, s. 103–115.

Kuraś, S. (wyd.) (1962). Zbiór dokumentów małopolskich. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Leosz, C. (2003). Żurowa. Wieś — parafia — Ochotnicza Straż Pożarna. Żurowa: Zarząd OSP w Żurowej.

Lubaś, W. (1963). Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego. Cz. 1. Onomastica, 8, s. 195–236.

Lubaś, W. (1964a). Nazwy miejscowości powiatu jasielskiego. W: J. Garbacik (red.), Studia z dziejów Jasła i powiatu jasielskiego. Kraków: PWN, s. 571–598.

Lubaś, W. (1964b). Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego. Cz. 2. Onomastica, 9, s. 123–163.

Machnik, J. (1994). Człowiek — rolnik i pasterz wkracza w Karpaty. W: L. Starkel, P. Prokop (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego Karpat i kotlin podkarpackich. Conference Papers, 20. Warszawa: IGiZP PAN, s. 49–56.

Macioszczyk, A. (1987). Hydrogeochemia. Warszawa: Wyd. Geologiczne.

Malec, M. (2003). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN.

Mańczak, W. (1999). Wieża Babel. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rydelek, P. (2011). Geneza i skład części mineralnych wybranych złóż torfów niskich Wysoczyzny Lubartowskiej. Woda — Środowisko — Obszary Wiejskie, 11 (2), s. 135–149.

Rymut, K. (1975). Nazwy miejscowe dawnego powiatu bieckiego. Prace Onomastyczne, 23. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rymut, K. (1991). Nazwiska Polaków. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rymut, K. (2003). Kto to byli świepietnicy?. W: K. Rymut. Szkice onomastyczne i historycznojęzykowe. Prace IJP PAN, 118, Kraków: IJP PAN, s. 209–213.

Rymut, K. (red.) (1997, 2005, 2007). Nazwy miejscowe Polski: Historia. Pochodzenie. Zmiany. T. 2, 6, 7. Kraków: IJP PAN–Wyd. Pandit.

Rymut, K.,Majtán, M. (1998). Gewässernamen im Flußgebiet des Dunajec (Nazwy wodne dorzecza Dunajca). Hydronymia Europaea, hrsg. W. P. Schmid, 13. Stuttgart: F. Steiner Verlag.

Sikora, W. (1963). Uwagi o stratygrafii serii magurskiej w okolicy Szymbarku Ruskiego. Kwartalnik Geologiczny, 7 (2), s. 269–281.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Red. W. Chlebowski, F. Sulimierski, W. Walewski. T. 1–15. Warszawa: nakładem F. Sulimierskiego i W. Walewskiego, 1880–1902 [SG].

Słownik historyczno-geograficzny ziem polskichw średniowieczu, www.slownik.ihpan.edu.pl/browse.php?d=3 [SHG].

Solarz, F. Ks. ([1970] 1996). Ołpiny — wieś w powiecie jasielskim. Tuchów: Związek Ołpinian.

Solarz, M. (2004). Las i pole. „Czerniawy, Czerniawy”. Gmina Szerzyny, 20, s. 15.

Solarz, M. W. (1998). W Paśmie Liwocza i Brzanki. Krosno: PUW Roksana.

Solarz, M. W. (2014b). The Language of Global Development: A Misleading Geography. Abingdon–New York: Routledge.

Solarz, M. W. (2016). Nazwy wsi źródłem wiedzy o przeszłości na przykładzie toponimów z doliny Olszynki na Pogórzu Ciężkowickim. Folia Geographica Socio-Oeconomica, 24 (2).

Starkel, L. (1972). Charakterystyka rzeźby polskich Karpat i jej znaczenie dla gospodarki ludzkiej. Problemy Zagospodarowania Ziem Górskich, 10, s. 75–150.

Starkel, L. (1988). Rzeźba. W: J. Warszyńska (red.), Województwo tarnowskie. Monografia. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 19–28.

Szechyński, A. (b.d). Wypał węgla drzewnego, www.twojebieszczady.net/rozmaitosci/wypal_wegla.php (dostęp: 4 II 2016).

Ślawski, T. (1995). Święcany. Zarys monograficzny. Skołyszyn: Stowarzyszenie Miłośników Skołyszyna i Okolicy.

Tazbir, J. (1998). Sarmacki stereotyp Szweda. W: J. Tazbir, W pogoni za Europą. Warszawa: Sic!, s. 141–156.

Udziela, S. (1994). Ziemia Biecka. Lud polski w powiatach gorlickim i grybowskim. Nowy Sącz: Sądecka Oficyna Wydawnicza WOK.

Wietrzyk, A. (2011). Słownik gwary Pogórzan (z okolic Gorlic). Gorlice: Muzeum „Dwory Karwacjanów i Gładyszów” w Gorlicach.

Zaborski, B. (1926). O kształtach wsi w Polsce i ich rozmieszczeniu. Kraków: PAU.

Zierhoffer, K., Zierhofferowa, Z. (2008/2009). Refleksy gospodarki żarowej w polskim nazewnictwie. Onomastica, 53, s. 93–117.

Żurek, S. (1993). Zmiany paleohydrologiczne w mokradłach. Przegląd Geograficzny, 64 (1–2), s. 75–95.