Keywords
theory of literature
names in literature
R. Barthes
J.F. Lyotard
U. Eco
Abstract
Theoreticians of Literature and Proper Names (Introductory Remarks)
The article expands and modifies the contexts in which literary onomastics currently operates. This strictly interdisciplinary field of research, primarily originating from linguistics, has sought out the contexts that triggered non-obvious meanings of names readable in the artistic work from the outset. The references were varied – stylistics, textology, philosophy, structural poetics. All of them significantly enriched onomastic nalyses, leaving some fundamental sense of insufficiency at the same time. That is the reason why we propose the project of the connection between literary onomastics and — now extremely extensive — theoretical thought. The article is not the end of this discussion, but rather an exploratory study and the beginning of scientific research. Consequently, there is no one ordering and chronological concept with a clear conclusion, but the main aim is to show the analysis of the claims relevant for further research. Therefore, several concepts of theoreticians interested in proper names in literature were discussed (far from a common phenomenon in this case). From the research projects analyzed, including among others: U. Eco, J.F. Lyo tard, P. de Man, there emerges a clear conviction of the need to end the search for a referential, texted name. In this place it refers, on the one hand, to itself, establishing its own unreal meaning (image-forming, phonic, intertextual); on the other, it concerns the author’s system of naming (and beyond), which is also an epistemological concept. The starting point of these diagnoses was the thoroughly interpreted self-analysis of artistic works made by Marcel Proust; for further analysis, the thesis of Walter Benn Michaels was also employed, which brings interest in proper names from literature to the domain of artistic experiences. The conducted analysis (designing future literary onomastic research) leads to the final conclusion that the proper name indicates the essence itself, the arche of our existence.
References
Agamben, G. (2018). Idea prozy [The Idea of Prose]. Tłum. A. Serafin. Warszawa: Fundacja Augusta Hrabiego Cieszkowskiego.
Andrzejewski, J. (1988). Z dnia na dzień 1976–1979 [From Day to Day 1976–1979]. Warszawa: Czytelnik.
Barthes, R. (2001). Lektury [Readings]. Tłum. M.P. Markowski. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Barthes, R. (2009). Stopień zero pisania [Writing Degree Zero]. Tłum. K. Kot. Warszawa: Aletheia.
Domaciuk-Czarny, I. (2015). Nazwy własne w przestrzeni literackiej i wirtualnej typu fantasy [Proper Names in Literary and Virtual Fantasy Space]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Eagleton, T. (2014). Jak czytać literaturę [How to Read Literature]. Tłum. A. Kunicka. Warszawa: Aletheia.
Eco, U. (2011). Wyznania młodego pisarza [Confessions of a Young Novelist]. Tłum. J. Korpanty. Warszawa: Świat Książki.
Falkiewicz, A. (2002). Być może [Perhaps]. Gdańsk: Słowo / obraz terytoria.
Foucault, M. (1999). Powiedziane, napisane. Szaleństwo i literatura [Said and Written. Madness and Literature]. Oprac. T. Komendant. Warszawa: Aletheia.
Górny, H. (2013). Nazwy własne w piśmiennictwie pamiętnikarskim XIX wieku. Perspektywa funkcjonalno-tekstologiczna [Proper Names in 19th Century Memoir Writings. Functional-Textological Perspective]. Kraków: Wydawnictwo LEXIS.
Graf, M. (2001). Bohaterowie są bezimienni. O bezimienności jako nierozpoznanym problemie onomastyki literackiej [The Heroes Are Unnamed. About Namelessness as an Unrecognized Problem of Literary Onomastics]. W: W. Książek-Bryłowa, H. Duda (red.). Język polski. Współczesność — historia. T. II (s. 25–37). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Graf, M. (2006). Onomastyka na usługach socrealizmu. Antroponimia w literaturze lat 1949–1955 [Onomastics at the Service of Social Realism. Anthroponymy in the Literature of the Years 1949–1955]. Poznań: Bogucki. Wydawnictwo Naukowe.
Graf, M. (2015a). Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej [Literary Non-Naming. An Onomastic Dictionary of Contemporary Polish Prose]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Graf, M. (2015b). Onimiczna polifoniczność współczesnego tekstu literackiego — nowe spojrzenie na funkcję intertekstualną [Onymic Polyphony of a Contemporary Literary Text — A New Approach to the Functions of Intertextuality]. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Balowski, M. Graf (red.). Funkcje nazw własnych w literaturze i komunikacji [Functions of Proper Names in Literature and Communication] (s. 194–209). Poznań: Instytut Naukowo-Wydawniczy MAIUSCULA.
Graf, M. (2018). Od wieloimienności do bezimienności, czyli postać nie-nazwana. Onomasty literackiego uwagi o postaci i postaciowaniu [From the Multipersonalness to the Namelessness, i.e. an Unnamed Person. Some Remarks about Figure and Form]. W: A. Krawczyk-Łaskarzewska, D. Bruszewska-Przytuła, P. Przytuła (red.). Postać w kulturze wizualnej. T. 1. Ujęcia literackie [A Figure in Visual Culture. Vol. 1. Literary Approach] (s. 23–38). Olsztyn: Katedra Filologii Angielskiej UWM.
Graf, M., Graf, P. (2018a). Nazwa w butonierce — wokół onimii tekstu poetyckiego (na przykładzie poezji Brunona Jasieńskiego) [A Name in a Buttonhole — Onymy in Poetic Texts (Based on the Example of Bruno Jasieński’s Poetry)]. Onomastica, LXII, s. 15–31.
Graf, M., Graf, P. (2018b). Roland Barthes i nazwy. Refleksje na marginesie pewnej teorii onomastycznej Marcela Prousta [Roland Barthes and the Names. Reflections on the Margins of a Certain Onomastic Theory of Marcel Proust]. W: M. Graf, W. Hofmański, P. Graf (red.). Z nazwą w świat. Filologiczna podróż z Profesor Ireną Sarnowską-Giefing [With the Name in the World. A Philological Journey with Professor Irena Sarnowska-Giefing] (s. 209–220). Poznań: Instytut Naukowo-Wydawniczy MAIUSCULA.
Graf, P. (2005). Świat utkany z prawdy i zmyślenia. O świadomości twórczej Andrzeja Kuśniewicza [The World Woven from the Truth and the Invention. About the Creative Consciousness of Andrzej Kuśniewicz]. Poznań: Nakom.
Graf, P. (2015). Stare dobre czytanie [Good Old Reading]. „Forum Poetyki” http://fp.home.amu.edu.pl/pawel-graf-stare-dobre-czytanie/ (dostęp: 1 IV 2019).
Jabès, E. (2004). Księga pytań [The Book of Questions]. Tłum. A. Wodnicki. Kraków: Wydawnictwo Austeria.
Kundera, M. (1995). Nieśmiertelność [Immortality]. Tłum. M. Bieńczyk. Warszawa: PIW.
Leśniak, A. (2013). Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy [Iconophilia. French Pictorial Semiology and Paintings]. Kraków: Wydawnictwo IBL.
Lyotard, J.F. (2010). Poróżnienie [The Differend]. Tłum. B. Banasiak. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Markiewicz, H. (1981). Postać literacka i jej badanie [A Literary Character and Its Study]. Pamiętnik Literacki, 72 / 2, s. 147–162.
Markowski, M.P. (1997). Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura [The Effect of Inscription. Jacques Derrida and the Literature]. Bydgoszcz: Studio Fi / Homini.
Marquard, O. (1994). Apologia przypadkowości. Studia filozoficzne [In Defense of the Accidental: Philosophical Studies]. Tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Michaels, W.B. (2011). Kształt znaczącego [The Shape of the Signifier]. Tłum. J. Burzyński. Kraków: korporacja ha!art.
Proust, M. (1999). W stronę Swanna [Swann’s Way]. Tłum. T. Żeleński-Boy. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Proust, M. (2015). Przeciwko Sainte-Beuve’owi [Against Sainte-Beuve]. Tłum. A. Dwulit. Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi.
Rejter, A. (2016). Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu [Proper Names in Terms of Genre and Discourse]. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Roux, D. de [W. Gombrowicz] (1981). Rozmowy z Gombrowiczem [Conversations with Gombrowicz]. Europa [druk bezdebitowy].
Rutkowski, M. (2001). Wstępna charakterystyka funkcji nazw własnych [The Initial Characterization of the Function of Proper Names]. Onomastica, XLVI, s. 7–29.
Rutkowski, M. (2007). Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii. Proces deonimizacji [Proper Names in Metaphor and Metonymy. A Process of Deonymization]. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Sarnowska-Giefing, I. (2003). Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w satyrze polskiej do roku 1820 [From an Onym to the Genre of Text. Onomastics in Polish Satire until 1820]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Siwiec, A. (2012). Nazwy własne obiektów handlowo-usługowych w przestrzeni miasta [Proper Names of Objects Commercial-of Service in the City Space]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Stern, A. (1970). Historie z nieco innych wymiarów [Stories from Slightly Different Dimensions]. Warszawa: Iskry.
Tomasik, W. (1988). Polska powieść tendencyjna 1949–1955 [A Polish Tendentious Novel 1949–1955]. Wrocław: Ossolineum.
Waldenfels, B. (2002). Topografia obcego. Studia z fenomenologii obcego [The Topography of the Alien. Studies in the Phenomenology of the Alien]. Tłum. A. Sidorek. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Wat, A. (1992). Poezje zebrane [Collected Poetry]. Kraków: Znak.