Keywords
title of a literary work
Kazimierz Tetmajer
Podhale
Abstract
The Titles of Stories in the “Na Skalnym Podhalu” Collection by Kazimierz Tetmajer – Syntactic and Semantic Structure, Stylistic and Textual Conditions, Functions
The theme of the description and analysis are the titles of stories in the collection „Na Skalnym Podhalu” by Kazimierz Tetmajer, as well as the title of the whole book itself. The aim of this description is to indicate the formal (syntactic) and semantic differentiation of titles, to present their stylistic and textual conditions and determine the function which they have in the structure of individual stories and in the whole collection. As far as the form is concerned, one can distinguish between double (3) and simple (36) titles. A considerable number of simple titles are in the form of a sentence (10), one title represents announcements (nominal sentences), the remaining ones (25) are the titles in the form of notification. The most common and the most characteristic titles for that collection are the titles-sentences with a structure of Jak umarł Jakub Zych and determining announcements with a structure of O Wojtku cudaku. In terms of semantics, the titles of stories represent the basic type which is informative and descriptive one because they provide information on the content of stories: most often about main characters or plot themes, less frequently about the place of the action, theme or type of the text. One of the titles has an interpretative value. The titles occurring in “Na Skalnym Podhalu” strongly correlate with the style of texts in the collection, where the dominant principle is folklore. This principle is visible in the stylisation of the Podhale dialect and in the stylisation of a tale as the form of oral folk tale. Thus, the presence of dialect forms and dialect lexis as well as many proper names which were authentic lexically and often also denotatively, being connected with geographical and cultural space of the Podhale region and Tatra mountains. Furthermore, the pattern “O + miejscownik” (About + locative) referring to metatextual and pragmatic frame of oral folk tales also occurs very often. The titles of stories in the collection “Na Skalnym Podhalu” not only perform the typical delimitative, distinctive and identifying functions but also descriptive and — as in the case of the title of the whole book — integrative ones.
References
Bartmiński, J. (1990). Folklor — język — poetyka [Folklore — Language — Poetics]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bąba, S. (1970). Frazeologia potoczna w tytułach utworów literackich [Colloquial Phraseology Used in the Titles of Literary Works]. Poradnik Językowy, 5, s. 320–325.
Boryś, W. (2008). Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language]. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Bubak, J. (1970–1971). Nazwiska ludności dawnego starostwa nowotarskiego [Surnames of Inhabitants of the Former District of Nowy Targ]. Cz. I–II. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN.
Danek, D. (1972). O tytule utworu literackiego [Titles of Literary Works]. Pamiętnik Literacki, 4, s. 143–174.
Dembowski, B. (1894). Słownik gwary podhalskiej [Dictionary of Podhale Dialect]. Rozprawy i Sprawozdania z posiedzeń Wydziału Filologicznego AU, 5, s. 339–444.
Dobrzyńska, T. (1978). Delimitacja tekstu pisanego i mówionego [Delimitation of the Written and Spoken Text]. W: M.R. Mayenowa (red.). Tekst. Język. Poetyka [Text. Language. Poetics] (s. 101–118). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo PAN.
Dobrzyńska, T. (1993). Tekst. Próba syntezy [Text. An Attempt at Synthesis]. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Gajda, S. (1987). Społeczna determinacja nazw własnych tekstów (tytułów) [Social Determination of Proper Names of Texts (Titles)]. Socjolingwistyka, 6, s. 79–89.
Jakus-Borkowa, E. (1987). Nazewnictwo polskie [Polish Proper Names]. Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich.
Kąś, J. (2015–2019). Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej [An Illustrated Lexicon of the Dialect and Culture of Podhale Region]. T. 1–2, Bukowina Tatrzańska–Nowy Sącz: Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”, t. 3, Bukowina Tatrzańska: Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”, t. 4, Kraków: Wydawnictwo Astraia, t. 5–10, Nowy Sącz: Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”.
Kolbuszewski, J. (1998). Wstęp [An Introduction]. W: K. Tetmajer. Na Skalnym Podhalu. Wybór [On the Rocky Podhale. Selected Stories] (s. V–LXXX). Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo.
Książek-Bryłowa, W. (2004). O tytułach fraszek Wacława Potockiego [On the Titles of Epigrams by Wacław Potocki]. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 13, s. 47–54.
Labocha, J. (1990). Opowiadania ludowe ze Śląska Cieszyńskiego w Czechosłowacji w świetle pragmalingwistyki tekstu [Folk Tales from Cieszyn Silesia in Czechoslovakia in Light of Pragma linguistic Analysis of the Text]. Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Makarski, W. (2015). Szkic o tytułach utworów Juliusza Słowackiego [An Essay on Titles of the Works by Juliusz Słowacki]. Dialog Dwóch Kultur = Dìalog Dvoh Kul’tur 10, s. 109–120. Martuszewska, A. (1977). Tytuły powieściowe [Titles of Novels]. Ruch Literacki, XXVIII, z. 2, s. 137–146.
Mayenowa, M.R. (1974). Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka [Theoretical Poetics. Language Issues]. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Okoniowa, J. (2008). Leksyka Małopolski górzystej, ze szczególnym uwzględnieniem Podhala, w badaniach XIX i XX wieku [The Lexis of the Mountainous Regions of Małopolska, Especially the Podhale Region, in the 19th and 20th Century Research]. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 64, s. 237–248.
Piechota, M. (1992). O tytułach dzieł literackich w pierwszej połowie XIX wieku [Titles of Literary Works in the First Half of the 19th Century]. Katowice: Uniwersytet Śląski.
Pisarek, W. (1967). Poznać prasę po nagłówkach! Nagłówek wypowiedzi prasowej w oświetleniu lingwistycznym [Meet the Press by Headlines! Press Headlines Viewed Linguistically]. Kraków: Ośrodek Badań Prasoznawczych.
Radwańska-Paryska, Z., Paryski, W. (2004). Wielka Encyklopedia Tatrzańska [Great Encyclopaedia of Tatra Mountains]. Poronin: Wydawnictwo Górskie.
Rymut, K. (1992–1994). Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych [Dictionary of Names in Modern Poland]. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Rzetelska-Feleszko, E. (red.) (1998). Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopaedia]. Warszawa-Kraków: TNW — IJP PAN.
Sarnowska-Giefing, I. (2003). Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w satyrze polskiej do 1820 roku [From Proper Names to a Genre of Texts. Onomastics in Polish Satire till 1820]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Sicińska, K. (2009). Styl cyklu opowiadań Na Skalnym Podhalu Kazimierza Tetmajera [Style of Stories On the Rocky Podhale by Kazimierz Tetmajer]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Sicińska, K. (2011). Funkcje nazw geograficznych w cyklu Na Skalnym Podhalu Kazimierza Tetmajera [Functions of Geographical Names Used in Stories On the Rocky Podhale by Kazimierz Tetmajer]. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, 56, s. 139–161.
Stoff, A. (1975). Funkcja tytułu w dziele literackim [Function of the Titles of Literary Works]. Zeszyty Naukowe UMK. Filologia Polska, 66, s. 3–16.
Tetmajer, K. (1987). Na Skalnym Podhalu [On the Rocky Podhale]. Kraków: Wydawnictwo Literackie. Tetmajer, K. (1998). Na Skalnym Podhalu. Wybór [On the Rocky Podhale. Selected Stories]. Oprac. J. Kolbuszewski. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo.
Uździcka, M. (2007). Tytuł utworu literackiego. Studium lingwistyczne [Titles of Literary Works. A Linguistic Study]. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Wójcicka, M. (2006). Tytuł a stylo-gatunkowe zróżnicowanie tekstu [Titles and Stylistic and Genre Differentiation of Texts]. Annales UMCS, vol. 24, Sectio FF, s. 113–146. WUN — Wykaz urzędowych nazw miejscowości w Polsce [List of Official Names of Settlements in Poland]. T. 1–3, 1980–1982. Warszawa: Wydawnictwo Akcydensowe.
Zaręba, A. (1957–1959). Polskie imiona ludowe [Polish Folk Names]. Cz. I–III. Onomastica, III, s. 129–178, 419–446; V, s. 373–408.
Zaręba, A. (1966–1967). Formy nazwisk żon i dzieci w dialektach języka polskiego [Surnames of Wives and Children in Polish Dialects]. Cz. I–II. Onomastica, XI, s. 320–344; XII, s. 232–275.
Zwoliński, P. (1979). Nazwy polskie pociągów ekspresowych i pospiesznych [Polish Names of Express Trains]. W: J. Safarewicz (red.). Opuscula Polono-Slavica (s. 439–443). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich — Wydawnictwo.
Żydek-Bednarczuk, U. (2005). Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu [An Introduction to the Linguistic Analysis of Text]. Kraków: Universitas.