Keywords
dialect
the local language
a dialect of Małopolska
microcommunity
civilization
Abstract
The article shows folk nicknames operating in geographically diverse rural communities (administratively belonging to the municipality Muszyna). As unofficial anthroponyms, existing only in the spoken form, they represent a living local language — dialect. Analysis of the collected material shows that all the most important features of the language characteristic of this part of Lesser Poland (Małopolska) dialect are performed in it. Folk nicknames, despite numerous hazards caused by civilization, are still an important factor supporting the local dialect — they operate rather vividly in the analysed microcommunity (almost every adult has his nickname), and are constantly being created and passed down from generation to generation.References
Anusiewicz, J., Skawiński, J. (1996). Słownik polszczyzny potocznej. Współpraca M. Hożewska, K. Wróblewski. Warszawa–Wrocław: Wyd. Naukowe PWN.
Bartmiński, J. (1977). O derywacji stylistycznej. Gwara ludowa w funkcji języka artystycznego. Lublin: UMCS.
Biolik, M. (1983). Przezwiska i przydomki ludności wiejskiej (na przykładzie wsi Andrzejówki w woj. łomżyńskim). Onomastica, 28, s. 165–179.
Cieślikowa, A. (1997). Staropolskie antroponimy przezwiskowe w świetle słownictwa gwarowego. W: H. Popowska-Taborska, J. Duma (red.), Onomastyka i dialektologia. Prace dedykowane Pani Profesor Ewie Rzetelskiej-Feleszko. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Cieślikowa, A. (1998). Przezwiska. W: Rzetelska-Feleszko E. (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Warszawa–Kraków: Wyd. IJP PAN, s. 119–134.
Cygan, S. (2011). Przejawy świadomości językowej mieszkańców wsi końca XX wieku na przykładzie Lasocina na Kielecczyźnie. Kielce: Wyd. Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego J. Kochanowskiego.
Dubisz, S., Karaś, H., Kolis, N. (1995). Dialekty i gwary polskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Karłowicz, J. (1900–1911). Słownik gwar polskich. T. 1–6. Kraków [SGP].
Klemensiewicz Z. (1981). Podstawowe wiadomości z gramatyki języka polskiego. Wyd. 10. Warszawa: PWN.
Klemensiewicz, Z., Lehr-Spławiński, T., Urbańczyk, S. (1964). Gramatyka historyczna języka polskiego. Wyd. 2. Warszawa: PWN.
Kosyl, C. (1988). Typy motywacyjne przezwisk ludowych. W: E. Homa (red.), Onomastyka w dydaktyce szkolnej i społecznej. Materiały z VI Konferencji Onomastycznej. Szczecin: Wyd. Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 205–213.
Kosyl, C. (1998). Przezwiska ludowe określające wzrost i tuszę (próba analizy semantycznej). W: S. Warchoł (red.), Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich. Cz. 1. Rozprawy
Slawistyczne UMCS, 14, s. 189–209.
Kucała, M. (2002). Twoja mowa cię zdradza. Regionalizmy i dialektyzmy języka polskiego. Wyd. 2 rozszerz. Kraków: TMPJ.
Kurek, H. (1995). Przemiany językowe wsi regionu krośnieńskiego. Studium socjolingwistyczne. Kraków: TAiWPN Universitas.
Kurek, H. (2014). „Wiejskie korzenie” a problemy kulturowej tożsamości. W: Język w środowisku wiejskim. T. 1: W 110. rocznicę urodzin Profesora Eugeniusza Pawłowskiego. Red. M. Mączyński, E. Horyń. Kraków–Nowy Wiśnicz: Collegium Collumbinum, s. 105–114.
Lubaś, W. (1999). Co jest teraz ważne w polskiej polityce językowej? W: J. Mazur (red.), Polska polityka językowa na przełomie tysiącleci. Lublin: UMCS, s. 25–36.
Łobodzińska, R., Tomczak, L. (1988). Współczesne przezwiska polskie. Analiza formalna i znaczeniowa. Warszawa–Wrocław: PWN.
Michalak, J. (1997). Muszyna, Złockie, Żegiestów i okolice. Krosno: „Roksana”.
Nowowiejski, B. (2001). O przyszłości polskich gwar ludowych. W: S. Krzemień-Ojak, B. Nowowiejski (red.), Przyszłość języka. Białystok: Wyd. Uniwersytetu.
Oronowicz-Kida, E. (2009). Współczesne przezwiska mieszkańców dawnego powiatu jarosławskiego. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”–„Otwarty Rozdział”.
Piechnik, A. (2009). Wizerunek kobiety i mężczyzny w językowym obrazie świata ludności wiejskiej (na przykładzie gminy Zakliczyn nad Dunajcem). Kraków: Wyd. UJ.
Rudnicka-Fira, E. (2006). Gwarowa leksyka apelatywna — podstawą kreacji przezwisk ludowych (na przykładzie Żywiecczyzny). W: B. Nowowiejski (red.), Wokół polszczyzny dawnej i obecnej. Białystok: Wyd. Uniwersytetu w Białymstoku, s. 301–313.
Rudnicka-Fira, E. (2012). Miasto czy wieś w perspektywie badań socjolingwistycznych i dialektologicznych. W: M. Święcicka. Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 349–363.
Rudnicka-Fira, E. (2014). Wartość społeczno-kulturowa gwary ludowej a stopień jej zachowania w dobie współczesnych przemian cywilizacyjnych. W: E. Rudnicka-Fira, M. Błasiak-Tytuła (red.), Język w środowisku wiejskim, 2: Gwara — społeczeństwo — kultura. Kraków: Collegium Collumbinum, s. 13–25.
Strutyński, J. (1999). Przezwiska mieszkańców Skały w województwie miejskim krakowskim. W: S. Warchoł (red.), Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich. Cz. 2. Rozprawy Slawistyczne UMCS, 15, s. 141–149.
Umińska, E. (1980). Przezwiska ludowe mieszkańców Działoszyna. Onomastica, 25, s. 141–159.
Urbańczyk, S. (1984). Zarys dialektologii polskiej. Wyd. 7. Warszawa: PWN.
Warchoł, S. (1999). W sprawie genezy i sposobów funkcjonowania przezwisk i przydomków w mikrosystemie gwarowym Frampola w województwie zamojskim. W: S. Warchoł (red.), Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich. Cz. 2. Rozprawy Slawistyczne UMCS, 15, s. 255–276.
Wronicz, J. (red.) (2009). Mały słownik gwar polskich. Kraków: Wyd. LEXIS.
Ziajka, B. (2014). Językowo-kulturowy obraz świata społeczności wiejskiej utrwalony w przezwiskach i przydomkach (na przykładzie nieoficjalnych antroponimów mieszkańców Zagórza i wsi okolicznych w powiecie chrzanowskim). Kraków: Libron.