Słowa kluczowe
programy standaryzacyjne
poprawność językowa
rola samorządów
Streszczenie
W drugiej części artykułu przedstawiono historię programów standaryzacyjnych w Polsce, dotyczących nazw obiektów fizjograficznych. Opisano podstawy aktualnie prowadzonego programu standaryzacyjnego w Komisji Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych. Przedstawiono zasady poprawności językowej, przestrzegane przez poprzednie komisje normatywne oraz przyjęte w obecnym procedowaniu. Omówiono problematykę poprawnościową przy nazwach o cechach gwarowych oraz nazwach zapożyczonych z języków mniejszościowych. Zwrócono uwagę na strukturalne sprzeczności w podejściu do kwestii poprawnościowych przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych oraz lokalne władze samorządowe.
Bibliografia
Czarnecka, H. (red.). (2005). Atlas podziału hydrograficznego Polski [Atlas of the hydrographic division of Poland] (cz. 1. Mapy w skali 1:200 000. Cz. 2. Zestawienie zlewni). Warszawa: IMGW.
Babik, Z. (2019). Tzw. akcja UN-owska (1954?–1970?) — projekt, przebieg, efekty, próba oceny [The campaign to gather terrain names in Poland (1954?–1970?) — The project, realization, effects, and its attempt at evaluation]. Onomastica, 63, 291–313.
Buławski, R. (1930). Metoda opracowania wykazu osiedli zawartego w „Skorowidzu miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej” [Method of developing a list of settlements contained in the „Index of the localities of the Republic of Poland”]. Wiadomości Służby Geograficznej, 2, 124–140.
Cieślikowa, A. (red.). (2002). Mały słownik odmiany nazw własnych [A small dictionary of a variation of proper names]. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, TMJP.
Cieślikowa, A. i Wolnicz-Pawłowsk a, E. (2006). Przedmowa [Preface]. W: E. Wolnicz-Pawłowska i in., Nazewnictwo geograficzne Polski. T. I. Hydronimy. Cz. 1. Wody płynące, źródła, wodospady [Geographical names of Poland. vol. 1. Hydronyms. Part I. Flowing waters, sources, waterfalls] (s. VII–XIV). Warszawa: GUGiK.
Czopek-Kopciuch, B., Bijak, U. i Cieślikow a, A. (2011). Mały słownik nazw polskich miast, państw Europy, ich stolic i mieszkańców [A small dictionary of the names of Polish cities, European countries, their capitals and inhabitants]. Warszawa: Rytm.
Gołaski, J. (2002). Zbieranie i opracowywanie nazw geograficznych. Przewodnik toponimiczny. Cz. I. Zbieranie nazw w terenie [Collecting and elaborating geographical names. Toponymic Guide. Part 1. Collecting Names in the Field]. Warszawa: GUGiK.
Grabowski, P. (2000). Działalność Komisji Ustalania Nazw Miejscowych na terenach Ziem Odzyskanych w latach 1946–1951 [Activities of the Commission for Establishing Names of Localities in the Recovered Territories in 1946–1951].W: W. Wernerowa, J. Ostrowski (red.), Kartografia polska XIX wieku w dorobku Bolesława Olszewicza [Polish cartography of the 19th century in the works of Bolesław Olszewicz] (s. 47–59). Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN.
Kacprzak, J. i Zielińsk i, J. (2017). Problematyka standaryzacji i wizualizacji danych Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych (PRNG) [Standardization and visualization of data in the National Register of Geographical Names (NRGN)]. Polish Cartographical Review. Suplement w języku polskim, 2(1), 85–92.
Lubaś, W. (1964). Nazwy terenowe pow. jasielskiego i krośnieńskiego [Terrain names of the Jasło and Krosno counties]. Cz. II. Onomastica, 9, 123–163.
NGRP — Nazwy geograficzne Rzeczypospolitej Polskiej [Geographical Names of the Republic of Poland]. (1991). Warszawa–Wrocław: PPWK.
Rączka, E. (1960). W piętnastolecie działalności Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych w Polsce Ludowej [On the fifteenth anniversary of the Commission for Establishing Names of Localities and Physiographic Objects in People’s Poland]. Onomastica, 6, 323–327.
Rieger, J. (1992). Elementy ukraińskie w toponimii polskiej i w toponimii Polski [Ukrainian elements in Polish toponymy and in toponymy of Poland]. Acta Universitatis Lodzensis. Folia Linguistica, 27, 247–253.
Rospond, S. (1951). Słownik nazw geograficznych Polski zachodniej i północnej [Dictionary of geographical names of Western and Northern Poland] (cz. 1–2). Wrocław–Warszawa: PTG.
Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 14 lutego 2012 r. w sprawie państwowego rejestru nazw geograficznych (Dz. U. z 2012 r. Nr 255, poz. 309 z późn. zm.).
Rymut, K. (1989). W sprawie zasad ustalania nazw geograficznych [On the rules for determining geographical names]. W: M. Majtán (red.), Aktuálne úlohy onomastiky z hľadiska jazykovej politiky a jazykovej kultury [Current Tasks of Onomastics from the Point of View of Language Policy and Language Culture] (s. 36–42). Bratislava: Jazykovedný ústav Ľudovita Štúra Slovenskej akadémie vied.
Rymut, K. (1999). Problemy z kodyfikacją nazw genetycznie białoruskich na Białostocczyźnie [Problems with the codification of genetically Belarusian names in the Bialystok region]. W: Z. Abramowicz, L. Dacewicz (red.), Nazewnictwo na pograniczach etniczno-językowych [Names and naming on ethnic-linguistic borderlands] (s. 257–261). Białystok: Libra.
Srokowski, S. (1950). Akcja przywracania polskich nazw miejscowości na Ziemiach Odzyskanych [The action of restoring Polish place names in the Regained Territories]. Przegląd Geograficzny , 22, 305–309.
Tomkiewicz, R. (2006). O działalności Komisji Ustalania Nazw Miejscowych i Obiektów Fizjograficznych na terenie Warmii i Mazur. W: J. Duma (red.), Onomastyka regionalna (s. 170–180). Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego.
Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych [Official Names of Localities and Physiographical Objects] (1962–1975) (z. 1–197). Warszawa: Urząd Rady Ministrów.
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 1989 r. Nr 30, poz. 163 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 1999 r. Nr 57, poz. 324 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 166, poz. 1612).
Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz. U. z 2005 r. Nr 17, poz. 141).
Wagińska-Marzec, M. (2000). Jak zmieniano nazwy miejscowości na Warmii i Mazurach po 1945 roku [How were the names of places in Warmia and Mazury changed after 1945.]. W: Z. Mazur (red.), Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych [Common heritage? Studies on the attitude to the cultural heritage in the Western and Northern Territories] (s. 59–107). Poznań: Instytut Zachodni.
Włoskowicz, W. (2015). Toponomastyczna praca topografa w Austro-Węgrzech i w II Rzeczypospolitej [A Topographer’s Toponymic Work in Austria-Hungary and in the Second Republic of Poland]. Prace Językoznawcze, 17(3), 137–153.
Wolnicz-Pawłowska, E. (2005). Standaryzacja narodowa mikrotoponimów na pograniczach językowych. Stan obecny, perspektywy, postulaty [National standardization of microtoponyms on language borderlands. The present state, prospects, postulates]. W: M. Łesiów, M. Olejnik (red.), Mikrotoponimia na pograniczach językowo-kulturowych [Microtoponymy on the linguistic and cultural borderlands] (s. 165–179). Lublin: UMCS.
Wolnicz-Pawłowska, E. (2015). Z problemów standaryzacji nazw obiektów fizjograficznych Lubelszczyzny. Nowa sytuacja prawna, nowe i stare problemy [On the problems of standardization of names of physiographic objects of the Lublin region. New legal situation, new and old problems]. W: F. Czyżewski, M. Olejnik, A. Pihan-Kijasowa (red.), Pogranicza słowiańskie w opisach językoznawczych. W 110 rocznicę urodzin Profesora Władysława Kuraszkiewicza (1905–1997) [Slavic borderlands in linguistic descriptions. On the 110th anniversary of the birth of Professor Władysław Kuraszkiewicz (1905–1997)] (s. 261–270). Lublin: Polihymnia.
Wolnicz-Pawłowska, E. (2019). Podstawowe zasady standaryzacji nazw obiektów fizjograficznych w Polsce. Cz. I [The Basic Principles of the Standardization of the Names of Physiographic Objects in Poland. Part I]. Onomastica, 63, 119–129.
Wolnicz-Pawłowska, E. (2020), Ślady polskiej wymowy gwarowej w nazwach terenowych w Państwowym Rejestrze Nazw Geograficznych [Traces of the Polish dialectal pronunciation of names of uninhabited geographical features included in the National Register of Geographical Names] (złożone do druku).
Wolnicz-Pawłowska, E., Duma, J., Rieger, J., Czarnecka, H., Głowacka, B., Hołdakowska, J. i Sawick a, E. (2006). Nazewnictwo geograficzne Polski. T. I: Hydronimy. Cz. 1: Wody płynące, źródła, wodospady. Cz. 2: Wody stojące [Geographical Names of Poland. Vol. I: Hydronyms. Part 1: Flowing waters, sources, waterfalls. Part 2: Standing waters]. Warszawa: GUGiK.
Zabrocki, L. (1968). Zasięgi wewnętrznego językowego magazynowania nazw jednostkowych [Ranges of Internal Linguistic Storage of Singular Names]. W: S. Hrabec i in. (red.), Symbolae philologicae in honorem Vitoldi Taszycki (s. 416–424), Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.