Słowa kluczowe
słownik terminów
struktura artykułu hasłowego
etnonim
Streszczenie
The article discusses basic issues related to Polish anthroponomastic terms, their development and frequency, taking into account the variability of terminological units and the co-existence of native and foreign forms (usually Greek or Latin). It presents problems related to defining a term, determining its scope or (in particular cases) status, indicating preferred, permissible or non-recommend- ed variant forms, selection (reduction) of sub-terms, the existence of doublets with a grammatical number, acceptance or rejection of new terms, etc. In the text, among others, the following sources were used: the dictionary “Osnoven sistem i terminologija na slovenskata onomastika” [“Basic system and terminology of Slavic onomastics”] (1983), an article by Mieczysław Karaś “W sprawie polskiej terminologii onomastycznej” [“On Polish onomastic terminology”] (1968), studies by Henryk Górnowicz (1988) and Ewa Jakus-Borkowa (1987), encyclopedia “Polskie nazwy własne” [“Polish proper names”] (1998), the compendium “Słowiańska onomastyka” [“Slavic onomastics”] (2002–2003) and selected articles published in the journal “Onomastica”.
The second part of the article presents the history, scope and definitions of the term ethnonym // ethnic name (based on selected compendia, monographs and contributory studies), paying atten- tion to the types of names it covers. In addition, a preliminary structure of an entry in the terminological dictionary has been outlined, including such elements as: the term, its definition, variability // equivalent term, origin // explanation, its English equivalent, examples // usage, context of use, and additional aspects.
Bibliografia
Abramowicz, Z. i Dacewicz, L. (1995). Założenia słownika polskiej terminologii onomastycznej [Foundations of the dictionary of Polish onomastic terminology]. Onomastica, 40, 247–253.
Bijak, U. (2019). Polska terminologia onomastyczna. Ku harmonizacji systemu [Polish onomastic terminology. Towards the harmonization of the system]. W: A. Chomová, J. Krško, I. Valentová (red.), Konvergencie a divergencie v propriálnej sfére. 20. slovenská onomastická konferencia. Banská Bystrica 26.–28. júna 2017. Zborník referátov [Convergence and divergence in the proprial sphere. Proceedings of the 20th Slovak Onomastic Conference. Banská Bystrica 26–28 June 2017] (s. 44–52). Bratislava: VEDA.
EJO — Polański, K. (red.). (1999). Encyklopedia językoznawstwa ogólnego (wyd. 2) [Encyclopedia of general linguistics (2nd edition)]. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
EJP — Urbańczyk, S. (red.). (1999). Encyklopedia języka polskiego (wyd. 3) [Encyclopedia of the Polish language (3rd edition)]. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Górnowicz, H. (1988). Wstęp do onomastyki [Introduction to onomastics]. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Górny, H. (2019). Polish Anthroponomastic Terminology — Towards Systematization and Normalization. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, 37, 105–117.
Grupa Terminologiczna ICOS. (2018). Lista ICOS kluczowych terminów onomastycznych (tłum. i oprac. w języku polskim A. Gałkowski, U. Bijak). http://onomastyka.uni.lodz.pl/wp-content/uploads/2019/03/Lista-ICOS-kluczowych-terminów-onomastycznych.pdf (dostęp: 13.04.2020 r.).
ICOS Terminology Grou p. (b.d.). List of Key Onomastic Terms. https://icosweb.net/wp/wp-content/uploads/2019/05/ICOS-Terms-en.pdf (dostęp: 13.04.2020 r.).
Jakus-Borkowa, E. (1987). Nazewnictwo polskie [Polish names and naming]. Opole: WSP w Opolu.
Karaś, M. (1968). W sprawie polskiej terminologii onomastycznej [On Polish onomastic terminology]. Onomastica, 13, 352–360.
Kowalik-Kaleta, Z. (1982). Miejsce kategorii nazw mieszkańców (Polanin, Francuz, Warszawiak) oraz etników (Wiślanie, Litwini) w systemie językowym [Names of inhabitants (Polanin, Francuz, Warszawiak) and ethnic groups (Wiślanie, Litwini) in the language system]. Onomastica, 27, 39–53.
Kowalik-Kaleta, Z. (1983). Strukturalistyczna a strukturalna klasyfikacja nazwisk [Structuralist and structural classification of surnames]. Polonica, 9, 231–254.
Osnoven sistem — Vidoeski, B. i in. (red.). (1983). Osnoven sistem i terminologija na slovenskata onomastika. Osnovnaja sistema i terminologija slavjanskoj onomastiki. Grundsystem und Terminologie der slawischen Onomastik. Skopje: Makedonska akademija na naukite i umetnostite.
Polskie nazwy własne — Rzetelska-Feleszko, E. (red.). (1998). Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish proper names. Encyclopedia]. Warszawa–Kraków: Wyd. IJP PAN.
Rak, M. (2015). Kulturemy podhalańskie [Podhale culturemes]. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Rospond, S. (1966). Struktura pierwotnych etnonimów słowiańskich. Cz. I [Structure of the original Slavic ethnonyms. Part 1]. Rocznik Slawistyczny, 26, 21–34.
Rospond, S. (1969). Struktura pierwotnych etnonimów słowiańskich. Cz. II [Structure of the original Slavic ethnonyms. Part 2]. Rocznik Slawistyczny, 29, 9–28.
Słowiańska onomastyka — Rzetelska-Feleszko, E., Cieślikowa, A. i Duma, J. (red.). (2002–2003). Słowiańska onomastyka. Encyklopedia (t. 1–2) [Slavic onomastics. Encyclopedia (vols. 1–2)]. Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
SJPDor — Doroszewski, W. (red.). (1969). Słownik języka polskiego (wersja cyfrowa) [Dictionary of the Polish language (electronic version)]. https://sjp.pwn.pl/doroszewski/lista
SJP PWN — Słownik języka polskiego PWN (uzupełniona i poprawiona cyfrowa wersja Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005) [Dictionary of the Polish language PWN]. https://sjp.pwn.pl/
Sulisz, M. (1969). Budowa słowotwórcza nazw etnicznych w języku polskim [Word-formation of ethnic names in the Polish language]. Rozprawy Komisji Językowej WTN, 7, 287–341.
Taszycki, W. (1958a). O nazwach Śląsk i Ślężanie [About the names Śląsk and Ślężanie]. W: W. Taszycki, Rozprawy i studia polonistyczne (t. I, s. 332–333). Wrocław — Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. (Przedruk z Język Polski, 26, 155–156, 1946).
Taszycki, W. (1958b). Słowiańskie nazwy miejscowe (Ustalenie podziału) [Slavic place names (determining the classification)]. W: Taszycki, Rozprawy i studia polonistyczne (t. I, s. 228–268).
Wrocław–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. (Wydanie oryginalne: Prace Komisji Językowej PAU, 29, 1946).
Taszycki, W. (1968). Kilka uwag o nazwach mieszkańców od nazw krain i miejscowości [A few remarks about the names of inhabitants derived from the names of lands and places]. W: W. Taszycki, Rozprawy i studia polonistyczne (t. IV, s. 50–55). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. (Przedruk z Prace Filologiczne, 18(3), 1964, 261–265).
Tyrpa, A. (2012). Polskie choronimy i etnonimy ludowe [Polish choronyms and folk ethnonyms]. Onomastica, 56, 25–52.
Wolnicz-Pawłowska, E. (2016). Terminologia onomastyczna w tradycji badawczej i praktyce normalizacyjnej [Onomastic terminology in the research tradition and in the standardization practise]. Onomastica, 60, 37–46.
WSJP PAN — Wielki słownik języka polskiego PAN [The great dictionary of the Polish language PAS]; https://www.wsjp.pl/ (dostęp: kwiecień 2020).
Zarębski, R. (2003). Etnonimy i nazwy odetniczne w polskich przekładach Nowego Testamentu [Ethnonyms and names of ethnic derivation in Polish translations of the New Testament]. Onomastica, 48, 45–78.
Zawodzińska-Bukowiec, K. (2014). Pseudonim polski (od czasów najdawniejszych do dziś) [The Polish pseudonym (from the earliest times to the present)]. Kraków: Libron.