Słowa kluczowe
przekład filmowy
translatoryka
onomastyka stylistyczna
Streszczenie
Artykuł ma na celu opis oraz ocenę postępowania z nazwami własnymi w polskim przekładzie słynnej francuskiej komedii filmowej Qu'est-ce qu'on a fait au Bon Dieu? Philippe’a de Chauverona (2014). Materiał badawczy został wybrany ze względu na różnorodność funkcji pełnionych przez onimy, a zwłaszcza ze względu na zastosowanie antroponimów jako inwektyw w celu wytworzenia efektu komicznego. Wyodrębniono dziewięć technik postępowania z nazwami własnymi w przekładzie (tłumaczenie, przeniesienie, wytłumaczenie, zastąpienie ustalonym odpowiednikiem w języku docelowym, zastąpienie odpowiednikiem funkcjonalnym, zastąpienie inną nazwą własną, zastąpienie nazwą pospolitą, zastosowanie techniki mieszanej, opuszczenie) i wprowadzono dwuczłonową ocenę postępowania tłumacza (ustalenie, czy zastosował właściwą technikę, ustalenie, czy zastosował ją prawidłowo). Zaproponowana metoda krytyczna uwzględnia złożoną naturę onimów (posiadających dwie postaci: foniczną i graficzną, znaczenie, styl i funkcje, pozostających w pewnym związku z nosicielem), a także polisemiotyczność badanego utworu. Ustalono, że polski tłumacz Piotr Zieliński, autor wersji lektorskiej do filmu Za jakie grzechy (2014), dobrze poradził sobie z oddaniem znaczenia, funkcji i stylu nazw własnych.
Bibliografia
Bagajewa, I. (1993). O nazwach geograficznych w ujęciu translatorycznym [About geographical names from a translator’s perspective]. W: F. Grucza (red.) Przyczynki do teorii i metodyki kształcenia nauczycieli języków obcych i tłumaczy w perspektywie wspólnej Europy (s. 111–117). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gałkowski, A., (2011). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim [Chrematonyms in the cultural-functional context. An onomastic comparative study based on Polish, Italian and French resources] (wyd. 2). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Hołobut, A., Woźniak, M. (2017). Historia na ekranie, Gatunek filmowy a przekład audiowizualny [History on screen: film genre in audiovisual translation]. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kosyl, C. (1983). Forma i funkcja nazw własnych [Form and function of proper names]. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Rutkowski, M. (2010). Problem funkcji nazw własnych w onomastyce. Przegląd stanowisk [Problem of proper names’ functions in onomastics. Overview of the positions]. Conversatoria Linguistica, 4, 54–65.
Tomaszkiewicz, T. (2006). Przekład audiowizualny [Audiovisual translation]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tonaki, Y. (2021, 26 marca). La Catastrophe de Fukushima existe-t-elle ? Vers une autre conceptualisation de la catastrophe. Philosophy World Democracy. https://www.philosophy-world-democracy.org/articles-1/la-catastrophe-de-fukushima
Zabalbeascoa, P. (2008), The nature of the audiovisual text and its parameters. W: J. Díaz-Cintas (red.), The Didactics of Audiovisual Translation (s. 21–37). John Benjamins Publishing Company.