Słowa kluczowe
porejonim
imię tramwaju
patron
Streszczenie
Celem artykułu jest zbadanie losu nazw wagonów tramwajowych. Autor podejmuje temat po dekadzie od poprzednich badań. Nadawanie imion tramwajom stało się popularnym zwyczajem w wielu polskich miastach. Wyekscerpowany w badaniach terenowych materiał poddany został analizie onomastycznej włączającej analizę językową, kulturową, funkcjonalną. W pracy wykorzystano metody używane podczas badań innych porejonimów, przede wszystkim nazw pociągów i połączeń kolejowych. Analizowany materiał porównywany jest do nazw miejskich placów i traktów. Rezultatem badań jest konstatacja, iż najbardziej popularnym systemem nadawania imion tramwajom w Polsce jest nadawanie im patronów, tj. przenoszenie imienia i nazwiska znanej osoby na imię tramwaju. W miastach, w których próbowano zastosować inne systemy, zwyczaj nadawania imion nie przyjął się. Szczególną sytuację można obserwować w konurbacji górnośląskiej.
Bibliografia
Durda, A. (2022, 30 września). Wrocławskie tramwaje i ich patronaty [Wrocław trams and their patrons]. Bluetram. https://bluetram.pl/wroclawskie-tramwaje-i-ich-patronaty/
Farwynd. (2023, 28 kwietnia). Medaliki. Miejski.pl: Słownik slangu. https://www.miejski.pl/slowo-Medaliki
Gałkowski, A. (2008). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim [Chrematonyms in the cultural and utility function. Onomastic comparative study on Polish, Italian and French material]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Głowacki, J. (1990). Nazwy własne pociągów ekspresowych i pospiesznych [Proper names of express and fast trains]. Język Polski, 70, 192–196.
Głowacki, J. (1993). Nowe nazwy polskich pociągów [New names of Polish trains]. Język Polski, 73, 308–309.
Głowacki, J. (2001). Raz jeszcze o nazwach własnych polskich pociągów [Once again about the proper names of Polish trains]. Język Polski, 81, 356–359.
Głowacki, J. (2007). Semantyka nowych nazw polskich pociągów [Semantics of new Polish train names]. Język Polski, 87, 321–325.
Głowacki, J. (2013). O nowych nazwach własnych polskich pociągów [About the new proper names of Polish trains]. Język Polski, 93, 217–222.
Handke, K. (1998a). Nazewnictwo miejskie [Urban nomenclature]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 283–307). Warszawa–Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Handke, K. (1998b). Słownik nazewnictwa Warszawy [Glossary of Warsaw nomenclature]. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Hubáček, J. (1964). Metaforické názvy v železničářské mluvě [Metaphorical names in railway workers’ sociolect]. Naše řeč, 47(2), 74–81. http://nase-rec.ujc.cas.cz/archiv.php?art=5010
Myszka, A. (2016). Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta [Urbanonymy of Rzeszów. Linguistic and cultural image of the city]. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu
Rzeszowskiego.
Nowe tramwaje czekają na imię. Tramwaje Śląskie ogłosiły konkurs. (2020, 3 listopada). [New trams waiting to be named. Silesian Trams has announced a competition]. Katowice24.info. https://katowice24.info/nowe-tramwaje-czekaja-na-imie-tramwaje-slaskie-oglosily-konkurs/
Piernicki, K. (2022, 12 grudnia). Znani patroni grudziądzkich tramwajów [Famous patrons of Grudziądz trams.]. Grudziądz. Portal miejski. https://grudziadz.pl/artykul/69/19741/znani-patroni-grudziadzkich-tramwajow
Srebrna tarcza dla Biegana!!! (2024, 15 stycznia). [Silver shield for Biegan!!!]. III Liceum Ogólnokształcące im. dra Władysława Biegańskiego w Częstochowie. http://lo3msz.czest.pl/lo3_v5/index.php/2024/01/15/srebrna-tarcza-dla-biegana/
Sulima, R. (2022). Powidoki codzienności [Afterimages of everyday life]. Warszawa: Iskry.
Thum, G. (2005). Obce miasto. Wrocław 1945 i potem [A strange city. Wrocław 1945 and after] [M. Słabicka, tłum.]. Wrocław: Via Nova.
Tomasik, P. (2012). O imionach tramwajów [About the names of trams]. Linguistica Bidgostiana, 9, 161–167.
Tramwaje Śląskie (2017, 5 kwietnia). Jakie imię dla zmodernizowanego Helmuta? [What name for a modernised Helmut?]. Tramwaje Śląskie S. A. https://www.tram-silesia.pl/www/index.php/31529/jakie-imie-dla-zmodernizowanego-helmuta/
Tramwaje Śląskie (2020, 25 listopada). A imię jego… Gwarek! [And his name is… Gwarek!]. Tramwaje Śląskie S. A. https://www.tram-silesia.pl/www/index.php/45294/a-imie-jego%E2%80%A6-gwarek/
Tyczyno, A. (2020, 14 października). Tramwaje pierwszy raz pojechały nowym bydgoskim torowiskiem [Trams went on the new Bydgoszcz track for the first time]. Gazeta Wyborcza Bydgoszcz. https://bydgoszcz.wyborcza.pl/bydgoszcz/7,48722,26396326,tramwaje-pierwszy-raz-pojechaly-nowym-bydgoskim-torowiskiem.html
Wyrobisz, A. (1999). Nazwy ulic, placów i dzielnic w miastach polskich: nośniki informacji — źródła historyczne — zabytki kultury [Names of streets, squares and districts in Polish cities: information carriers — historical sources — cultural monuments]. Przegląd Historyczny, 90(4), 511–523.
Wysoczański, W. (2000). Chrematonimy kolejowe. Kontrastywna analiza językowo-kulturowa nazw pociągów [Railway chrematonyms. A contrastive linguistic and cultural analysis of train names]. W: M. Czachorowska, M.Ł. Szewczyk (red.), Onomastyka polska a nowe kierunki językoznawcze: materiały z XI Ogólnopolskiej Konferencji Onomastycznej 15–17 czerwca 1998 Bydgoszcz — Pieczyska (s. 245–263). Bydgoszcz: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
ZTM (2020, 4 listopada). Wybierz imię dla nowych tramwajów [Choose a name for the new trams]. Zarząd Transportu Metropolitalnego. https://www.metropoliaztm.pl/pl/s/wybierz-imie-dla-nowych-tramwajow
Zwoliński, P. (1979), Nazwy polskich pociągów ekspresowych i pospiesznych [Names of Polish express and fast trains]. W: J. Safarewicz (red.), Opuscula Polono-Slavica (s. 439–443). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.