Streszczenie
Trends Related to Creating Names in Social Chrematonymy of the Second Polish Republic (Based on the Names of Associations)
The paper is dedicated to the names of associations from the period of the Second Polish Republic, taken from a publication which is a guide to the rich and differentiated world of the social organizations of the 1930s.
The introduction is devoted to the state of Polish linguistic research into the names of organizations. The description of the collected material is based on the concept of social chrematonymy by Artur Gałkowski.
Next, the names are investigated from both a structural and a semantic perspective. The following elements are regarded as distinct qualities of the naming structures: descriptive character, multicomponent structure, development of right-sided attributives, insignificant share of names with a separate distinctive element, including some other types of proper names as components (toponyms, anthroponyms, names of historical events). Also, lexemes in the function of the main component of the analysed structures — nouns having the semantic value of ‘formalized group of people’ – have been presented.
When analysing the semantic aspect of names of organizations more closely, the author indicates the most frequently exposed bases of community feeling of members. Those could be: common experience, social and professional status, the purpose of activity, gender, generation, religious identity, nationality, ideology, place of activity or founding an organization. In the majority of names, various elements of community feeling are combined.
Finally, attention is paid to the tremendous informative value present in the names of associations, connected with their descriptive quality. The close link between socioideonyms and the reality they are connected with means that they are bearers of various historical-cultural contents. Therefore, the names of associations, especially historical ones, might be an interesting object of culture-oriented linguistic studies.
Bibliografia
Badziak, K., Walicki, J. (2002). Żydowskie organizacje społeczne w Łodzi (do 1939 r.) [Jewish Social Organisations in Łódź]. Łódź: Ibidem.
Breza, E. (1998). Nazwy obiektów i instytucji związanych z nowoczesną cywilizacją (chrematonimy) [Names of Objects and Institutions Related to Modern Civilisation (Chrematonyms)]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.). Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopaedia] (s. 353–361). Warszawa-Kraków: TNW — IJP PAN.
Czopek-Kopciuch, B. (2011). Zachodnioeuropejskie poglądy na chrematonimię [Western European Views on Chrematonymy]. W: M. Biolik, J. Duma (red.). Chrematonimia jako fenomen współczesności [Chrematonymy as a Phenomenon of Modern Times] (s. 125–131). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Gałkowski, A. (2007). Socjoideonimy a chrematonimy — miejsce nazw organizacji i inicjatyw społecznych w dynamice onimicznej języka [Socioideonyms and Chrematonyms — the Status of the Names of Social Organisations and Activities in the Onymic Dynamics of the Language]. W: A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek (red.). Nowe nazwy własne — nowe tendencje badawcze [New Proper Names — New Research Trends] (s. 495–508). Kraków: Wydawnictwo PANDIT.
Gałkowski, A. (2011a). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim [Chrematonyms in the Cultural-functional Context. An Onomastic Comparative Study Based on Polish, Italian and French Resources]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gałkowski, A. (2011b). Chrematonomastyka jako autonomizująca się subdyscyplina nauk onomastycznych [Chrematonomastics as a Self-autonomising Subdiscipline of Onomastic Sciences]. W: M. Biolik, J. Duma (red.). Chrematonimia jako fenomen współczesności [Chrematonymy as a Phenomenon of Modern Times] (s.181–193). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Horecký, J. (1994). Logonomastika ako onomasticá disciplína [Logonomastics as a Discipline of Onomastics]. W: E. Krošláková (red.). Jazyková a mimojazyková stránka vlastných mien. 11. slovenská onomastická konferencia Nitra 19.–20. mája 1994. Zborník referátov (s. 76–78). Bratislava-Nitra.
Jakus-Borkowa, E. (2003). Chrematonimia kosmiczna. Nazewnictwo instytucji astronomicznych, programów badawczych, obserwatoriów do badania Układu Słonecznego oraz katalogów gwiazd [Outer Space Chrematonymy. Names of Astronomical Institutions, Research Programmes, Observatories for Examining the Solar System and Star Catalogues]. W: M. Biolik (red.). Metodologia badań onomastycznych [Methodology of Onomastic Studies] (s. 592–609). Olsztyn: Towarzystwo Naukowe. Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego.
Jakus-Borkowa, E. (1987). Nazewnictwo polskie [Polish Proper Names]. Opole: Wyd. WSP.
Jakus-Borkowa, E. (2004). Polskie nazewnictwo kosmiczne [Polish Outer Space Naming]. Opole: Wyd. Uniwersytetu Opolskiego.
Kaleta, Z. (1998). Teoria nazw własnych [Theory of Proper Names]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.). Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopaedia] (s. 15–36). Warszawa-Kraków: TNW — IJP PAN.
Kantyka, S. (2013). Stowarzyszenia w ustroju społeczno-politycznym Polski w latach 1918–1939. Studium historyczno-politologiczno-prawne [Associations in the Social-political System of Poland in the Period 1918–1939. A Historical-politological-legal Case Study]. Katowice: Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego.
Karamańska, M., Młynarczyk, E. (2018a). Językowy obraz troski o Rzeczpospolitą utrwalony w nazwach stowarzyszeń [A Linguistic Image of Care for the Second Polish Republic as Preserved in Associations’ Names]. Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, XIII, s. 13–24.
Karamańska, M., Młynarczyk, E. (2018b). Identyfikacja osób w nazwach organizacji kombatanckich II Rzeczpospolitej [Identification of People in the Names of Combatant Organizations in the Second Polish Republic]. SŁOWO. Studia Językoznawcze, 9, s. 58–67.
Kosyl, C. (1993). Chrematonimy [Chrematonyms]. W: Encyklopedia kultury polskiej XX wieku [Encyclopaedia of Polish Culture in the 20th Century]. T. 2, J. Bartmiński (red.). Współ czesny język polski [Contemporary Polish Language] (s. 439–444). Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Krzysztofek, K. (2014). Stowarzyszenia katolickie w Krakowie w latach 1918–1939. Studium historycznoprawne [Catholic Associations in Cracow in the Period 1918–1939. A Historical-legal Case Study]. Kraków: Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Małocha-Krupa, A. (2018). Feminatywum w uwikłaniach językowo-kulturowych [Feminine Form in Linguistic-Cultural Complexities]. Wrocław: Oficyna Wydawnictwa ATUT.
Mańczak, W. (2011). Czy wszystkie chrematonimy są nazwami własnymi? W: M. Biolik, J. Duma (red.). Chrematonimia jako fenomen współczesności [Chrematonymy as a Phenomenon of Modern Times] (s. 325–329). Olsztyn: Wyd. Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Nowakowska, M., Odaloš, P. (1999). Nazwy organizacji politycznych i banków [Names of Political Organisations and Banks]. Zeszyty Naukowe WSHE w Łodzi. Filologia Polska. Językoznawstwo, 3 (5), s. 39–47.
SJPDor — Doroszewski, W. (red.) (1959–1968). Słownik języka polskiego [Polish Language Dictionary]. T. I–XI. Warszawa: PWN. Suski, P. (2002). Stowarzyszenia w prawie polskim [Associations in Polish Law]. Warszawa: Wyd. Prawnicze LexisNexis.
Suski, P. (2008). Stowarzyszenia i fundacje [Associations and Foundations]. Warszawa: Wyd. Prawnicze LexisNexis.
Szelewski, M. (2004). Pragmatyczna interpretacja ergonimów komercyjnych na przykładzie nazw szkół językowych [Pragmatic Interpretation of Commercial Ergonyms, as Exemplified by Names of Language Schools]. Onomastica, XLIX, s. 165–179.