Keywords
Christian names
Catholic paradigm of first names
religious discourse
Catholic paradigm of first names
religious discourse
Abstract
The Jubilee years of the Catholic Church, which were an element of its strategy in the battle against infidels, form an extralingual context of onomastic issues discussed in the article. The study covers first names occurring in Poznań during the Reformation and the Counter-Reformation, thus in the period witnessing the disintegration of Western Christianity. The author attempts to define the influence of forms of religious life characteristic of the jubilee years (the veneration of Saints, pilgrimages) on shaping the Catholic paradigm of first names. She considers Christian first names documented in Poznań-based sources as an element of religious (didactic, informational and paraliterary) discourse of that time, dominated by the Catholic Church.
References
Assmann, A. (2013). Między historią a pamięcią. Antologia. Red. M. Saryusz-Wolska. Warszawa: Wyd. UW.
Banderowicz, K. (2013). Aneks. W: Nazwiska nowych obywateli poznańskich na podstawie Ksiąg przyjęć do prawa miejskiego (1575–1793). Wyd. Rys, s. 240–243.
Barycz, H. (1938). Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600). Archiwum Komisji z Dziejów Szkolnictwa i Oświaty. T. 4. Kraków: PAU.
Bogdanowicz, E. (2010). Konotacje wartościujące nazw własnych. W: R. Łobodzińska (red.), Nazwy własne a społeczeństwo. T. 1, s. 115–126. Łask: Leksem, s. 115–126.
Brown, P. (2007). Kult świętych. Narodziny i rola w chrześcijaństwie łacińskim. Przeł. J. Partyka. Kraków: Wyd. UJ.
Bubak, J. (1993). Księga naszych imion. Wrocław [itd.]: Ossolineum.
Chruszczyński, P. P., Olędzki M. (2010). Między dyskursem artystycznym i religijnym. Prace Komisji Nauk Filologicznych Oddziału PAN we Wrocławiu, 2, s. 13–30.
Fros, H., Sowa, F. (1975). Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Kraków: WAM.
Fros, H., Sowa, F. (1996–2007). Księga imion i świętych. T. I–VI. Kraków: WAM.
Gajda, S. (2016). Współczesna polska przestrzeń dyskursywna. W: B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek (red.), Dyskurs i jego odmiany. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 3460. Katowice: Wyd. UŚ.
Gałkowski, A. (2011). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim. Łódź: Wyd. UŁ.
Górny, H. (2013). Nazwy własne w piśmiennictwie pamiętnikarskim XIX wieku. Perspektywa funkcjonalno-tekstologiczna. Kraków: IJP PAN.
Graf, M. (2010). Imiona mieszkańców Poznania w najstarszych dokumentach miejskich. W: J. David (red.), Mnohotvárnost a specifičnost onomastiky. IV. česká onomastická konference.
15.–17. září 2009, Ostrava. Sborník příspěvků. Ostrava: Ostravská univerzita, s. 158–164.
Graf, M. (2011). Historyczny antroponomastykon Poznania (na przykładzie imion dawnych mieszkańców miasta). W: I. Kępka, L. Wardy-Radys (red.), Nasz język w przeszłości — nasza przeszłość w języku. 1. Pelplin: Wyd. Bernardinum.
Gyja, J. (2014). Prometeizm, autentyczność, afirmacja doczesności — wątki soteriologiczne w nowym ateizmie (na przykładzie myśli Richarda Dawkinsa i Daniela Dennetta,). W: J. Dębicki, Z. Pasek, K. Skowronek (red.), Poza kulturą nie ma zbawienia. Kraków: Libron, s. 47–68.
Kamieniecki, J. (2003). Nomina propria w dawnym dyskursie religijnym. W: R. Łobodzińska (red.), Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość polskiej onomastyki. Wrocław: Wyd. WTN, s. 241–246.
Kiliańczyk-Zięba, J. (2003). Kościołów krakowskich i rzeczy w nich widzenia [...] godnych krótkie opisanie — loca sacra Krakowa w najstarszym przewodniku po mieście. Peregrinus Cracoviensis, 14, s. 205–2017.
Kopertowska, D. (1994). Ewolucja motywacji w imiennictwie. Język Polski, LXXIV, s. 22–33.
Krzeszowski, T. P. (1999). Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: Wyd. UMK.
Kulupa, A. (2010). Nazwiska mieszkańców Poznania w XVI–XVIII w. Na podstawie ksiąg metrykalnych parafii św. Marii Magdaleny. Studium onomastyczno-socjolingwistyczne. [Niepublikowana praca doktorska, UAM, Poznań (repozytorium AMUR)].
Kunze, K. (2004). dtv-Atlas Namenkunde. Vor- und Familiennamen in deutschen Sprachgebiet. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
L — Linde, M. S. (1994–1995), Słownik języka polskiego. T. I–VI. Warszawa: Gutenberg-Print.
Ledwoń, S. (2009). Extra Ecclesiam salus nulla? Studia Salvatoriana Polonica, 3, s. 37–54.
Łabaszczuk, M. (2007). Językowe środki wyrażania wartości (podstawy metodologiczne). W: A. Oskiera (red.), Język w kręgu wartości. Problematyka aksjologiczna w językoznawstwie. Łódź: Wyd. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, s. 9–18.
Makuchowska, M. (2008). Polski dyskurs religijny — tradycja i zmiany. W: S. Gajda (red.), Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej. Opole: Wyd. UOp, s. 283–374.
Malec, M. (1986). Wpływ kultury zachodnioeuropejskiej na imiennictwo staropolskie. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, XXXII, s. 177–182.
Malec, M. (1988). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce jako odbicie uniwersalistycznych cech ówczesnej kultury. W: K. Zierhoffer (red.), V Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna, Poznań 3–5 września 1985. Księga referatów. Poznań: UAM, s. 197–202.
Malec, M. (1994). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków: IJP PAN.
Malec, M. (1997). Przydomki hagionimiczne w funkcji samodzielnych imion osobowych. W: H. Popowska-Taborska, J. Duma (red.), Onomastyka i dialektologia. Prace dedykowane pani profesor Ewie Rzetelskiej-Feleszko. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 181–186.
Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze. Kraków: DWN.
Malec, M. (oprac.) (1995). Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Red. A. Cieślikowa, M. Malec, K. Rymut. Cz. 2. Kraków: IJP PAN.
Marecki, J., Rotter, L. (2009). Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Universitas.
Mieczkowski, J. (2012). Rzymska liturgia stacyjna. Ruch Biblijny i Liturgiczny, LXV, 65, s. 29–44.
O’Grady, D. (1999). Lata święte w Rzymie. Jubileusze Kościoła katolickiego w Rzymie. Przeł. T. Szafrański. Warszawa: PAX.
Otin, E. S. (2004). Slovar’ konnotativnych sobstvennych imen. Donieck: Doneckij Nacionalnyj Universitet.
Przestroga Pastyrska, Świadectwo o Mieście Rzymskim, o jego wierze, y dobrych uczynkach, ktore się w nim dzieją, dla przestrogi y informacyey tych, ktorzy to miasto Babilonem i nierządnicą zowią. Poznań 1585, s. 114–141. [Drukarnia Vorlab].
Quirini-Popławska, D. (2014). Podróże polskich duchownych do Padwy w XV i XVI wieku — wstępne rozpoznanie. W: D. Quirini-Popławska, Ł. Burkiewicz (red.), Itinera clericorum. Kulturotwórcze i religijne aspekty podróży duchownych. Kraków: Akademia Ignatianum–WAM, s. 225–254.
Reszka, S. (1585). Przestroga pastyrska dla Miasta Warszewskiego. W: P. Potoniec, M. Popielarska, E. Cybulska-Bohuszewicz (red.), Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku. Piśmiennictwo religijne. Wrocław. Repozytorium Cyfrowe Tekstów Staropolskich, Wrocław 1955. [Tu przekład S. Reszki: Jego Mości Księdza Stanisława Hozjusza Kardynała [...]. Krótkie opisanie y świadectwo, o Mieście Rzymskim, o jego wierze, y dobrych czynach, które się w nim dzieją, dla przestrogi y informacyey tych, którzy to Miasto Babilonem y nierządnicą zowią: wypisane i przełożone z ksiąg teraz nowo w Kolnie wydanych, De oppresso Dei Verbo Poznań 1585, s. 114–141].
Reszka, S. (1915) [1583–1589]. Diarium. Wyd. J. Czubek. Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, 15, zesz. 1, s. 197–201.
Rudnicka-Fira, E. (2013). Imiennictwo krakowian od XVI do XVIII wieku na tle historii i kultury. Kraków: Wyd. Naukowe UP.
Rutkiewicz, M. (2002). Imiona zakonne serafitek w prowincji poznańskiej. Acta onomastica, XLIII, s. 58–75.
Rutkowski, M. (2005). Kilka uwag o konwencjach opisu wartości semantycznej nazw własnych. Onomastica, L, s. 99–110.
Rutkowski, M. (2016). Jeszcze o dyskursywnym opisie nazw własnych. W: Slavica, onomastica, regionalia. Prace dedykowane Panu Profesorowi Jerzemu Dumie. Olsztyn: Wyd. UWM, s. 161–168.
Rutkowski, M., Skowronek, K. (2010). Onomastyka dyskursu. Zakres, problematyka i metody badawcze. W: R. Łobodzińska (red.), Nazwy własne a społeczeństwo. T. 1. Łask: Leksem, s. 87–95.
Rzetelska-Feleszko, E. (2006). W świecie nazw własnych. Warszawa–Kraków: Tow. Naukowe Warszawskie.
Sarnowska-Giefing, I. (2007). Nazwy altarii poznańskich wobec antroponomastykonu kultury. W: Z. Krążynska, Z. Zagórski (red.), Poznańskie Sspotkania Językoznawcze, 16. Poznań: Wyd. PTPN, s. 109-–117.
Sarnowska-Giefing, I. (2008a). Kult świętych i błogosławionych (też poznaniaków i Wielkopolan) oraz jego odbicie w poznańskiej antroponimii. Na podstawie najstarszych spisów obywateli Poznania. W: E. Laskowska, I. Benenowska, M. Jaracz (red.), Język, społeczeństwo, wartości. Prace Komisji Językoznawczej Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, XVIII. Bydgoszcz: BTN, s. 389–404.
Sarnowska-Giefing, I. (2008b). Imiona mieszkańców Poznania w dobie reformacji i kontrreformacji. Rekonesans badawczy. W: A. Pihan-Kijasowa, I. Sarnowska-Giefing (red.), Pamięci Profesora Tadeusza Skuliny w 15. rocznicę śmierci. Poznań: Wyd. PTPN, s. 117–143.
Sieradzki, A. (2012). Imiona świętych w datacjach dokumentów poznańskich z końca XVI wieku. W: G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska (red.), W kręgu języka tożsamości. Gorzów Wlkp.: PWSZ, s. 261–267.
SJPDor — Słownik języka polskiego. Red. W. Doroszewski. T. I–XI. Warszawa: PWN, 1958–1969.
Skarga, P., SI (2000). Żywoty świętych polskich. Kraków: WAM.
Skowronek, K. (2003). O niektórych funkcjach nazw własnych w dyskursie religijnym. Na materiale „Listów pasterskich episkopatu Polski”. Onomastica, XLVIII, s. 79–114.
Skowronek, K. (2006). Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945–2005). Kraków: Lexis.
Skulina, T. (1987). Najczęstsze chrzestne imiona kobiet w XIV i XV wieku. Poznańskie Studia Polonistyczne, XIV/XV (1986/1987), s. 251–258.
Skulina, T. (1989). Imiona kobiet w Wielkopolsce XVII i XVIII wieku. Slavia Occidentalis, XLV, s. 47–60.
Smołucha, J. (2000). Pielgrzymki Polaków do Rzymu w XVI wieku. Przyczynek do dziejów jubileuszy chrześcijaństwa. Nasza Przeszłość, 94, s. 221–243.
Smołucha, J., Sroka, S. A. (2000). Historia lat świętych. Kraków: WAM.
SNMP — Słownik nazwisk mieszkańców Poznania XVI–XVIII wieku. Red. I. Sarnowska-Giefing, (2011, 2014). T.. 1: A–F, t. 2: G–N. Poznań: Wyd. Naukowe UAM, Wyd. PTPN.
SSNO — Słownik staropolskich nazw osobowych. (1965-–1987). T. I–VI. Red. W. Taszycki. T. VI–VII: Suplement. Oprac. pod kier. M. Malec. Wrocław [itd.]: Ossolineum.
Sstp — Słownik staropolski (1953–2002). Red. S. Urbańczyk. T. I–XI. Wrocław [itd.]–Kraków: Ossolineum–IJP PAN.
Starnawska, M. (2015). Das Phänomen der Pilgerfahren in der deutschen und polnischen Kultur des Mittelalters und der Frühen Neuzeit, Hauptfragestellungen und Forschungsstand. Biuletyn Polskiej Myśli Historycznej, 10.
Turska, H. (2015). Średniowieczna ikonografia św. Weroniki — treści ideowe i funkcje przedstawienia. Acta Universitatis Nicolai Copernici, XLVI, s. 45–72.
Voragine, J., de. (2003), Złota legenda. Przeł. L. Staff. Kraków: Zielona Sowa.
Wiesiołowski, J. (1995). Pielgrzymowanie Polaków do Rzymu na przełomie XV i XVI w. (1478–1526). Komunikat. W: H. H. Manikowska, H. Zaremska (red.), Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy. Colloquia Mediaevalia Varsoviensia, 2. Warszawa: Instytut Historii PAN, s. 160–164.
Wiesiołowski, J. (1997). Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania. Poznań: Wyd. PTPN.
Wiesiołowski, J. (2003). Kler kolegiaty św. Marii Magdaleny i kościołów przykolegiackich. Kronika Miasta Poznania, 3, s. 76–102.
Wiesiołowski, J. (2010). Jak poznańska burmistrzowa ze swą krawcową do Rzymu na jubileusz 1500 r. pielgrzymowała. Poznań: Wyd. PTPN.
Winiarska, I. (2004). Słownictwo religijne polskiego kalwinizmu od XVI do XVIII w. na tle terminologii katolickiej. Warszawa: Semper.
Witosz, B. (2016). Czy potrzebne nam typologie dyskursu? W: B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek (red.), Dyskurs i jego odmiany. Prace Naukowe UŚ, 3460. Katowice: Wyd. UŚ, s. 22–30.
Wojtyska, H. D. (1976). Lata święte w XV i XVI wieku. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, 23, nr 4, s. 11–24.
Wojtyska, H. D. (2000). Miłościwe Lata. Dzieje Wielkich Jubileuszów Chrześcijaństwa (z udziałem Polaków). Olsztyn: Wyd. Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum”.
Banderowicz, K. (2013). Aneks. W: Nazwiska nowych obywateli poznańskich na podstawie Ksiąg przyjęć do prawa miejskiego (1575–1793). Wyd. Rys, s. 240–243.
Barycz, H. (1938). Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600). Archiwum Komisji z Dziejów Szkolnictwa i Oświaty. T. 4. Kraków: PAU.
Bogdanowicz, E. (2010). Konotacje wartościujące nazw własnych. W: R. Łobodzińska (red.), Nazwy własne a społeczeństwo. T. 1, s. 115–126. Łask: Leksem, s. 115–126.
Brown, P. (2007). Kult świętych. Narodziny i rola w chrześcijaństwie łacińskim. Przeł. J. Partyka. Kraków: Wyd. UJ.
Bubak, J. (1993). Księga naszych imion. Wrocław [itd.]: Ossolineum.
Chruszczyński, P. P., Olędzki M. (2010). Między dyskursem artystycznym i religijnym. Prace Komisji Nauk Filologicznych Oddziału PAN we Wrocławiu, 2, s. 13–30.
Fros, H., Sowa, F. (1975). Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Kraków: WAM.
Fros, H., Sowa, F. (1996–2007). Księga imion i świętych. T. I–VI. Kraków: WAM.
Gajda, S. (2016). Współczesna polska przestrzeń dyskursywna. W: B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek (red.), Dyskurs i jego odmiany. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, 3460. Katowice: Wyd. UŚ.
Gałkowski, A. (2011). Chrematonimy w funkcji kulturowo-użytkowej. Onomastyczne studium porównawcze na materiale polskim, włoskim, francuskim. Łódź: Wyd. UŁ.
Górny, H. (2013). Nazwy własne w piśmiennictwie pamiętnikarskim XIX wieku. Perspektywa funkcjonalno-tekstologiczna. Kraków: IJP PAN.
Graf, M. (2010). Imiona mieszkańców Poznania w najstarszych dokumentach miejskich. W: J. David (red.), Mnohotvárnost a specifičnost onomastiky. IV. česká onomastická konference.
15.–17. září 2009, Ostrava. Sborník příspěvků. Ostrava: Ostravská univerzita, s. 158–164.
Graf, M. (2011). Historyczny antroponomastykon Poznania (na przykładzie imion dawnych mieszkańców miasta). W: I. Kępka, L. Wardy-Radys (red.), Nasz język w przeszłości — nasza przeszłość w języku. 1. Pelplin: Wyd. Bernardinum.
Gyja, J. (2014). Prometeizm, autentyczność, afirmacja doczesności — wątki soteriologiczne w nowym ateizmie (na przykładzie myśli Richarda Dawkinsa i Daniela Dennetta,). W: J. Dębicki, Z. Pasek, K. Skowronek (red.), Poza kulturą nie ma zbawienia. Kraków: Libron, s. 47–68.
Kamieniecki, J. (2003). Nomina propria w dawnym dyskursie religijnym. W: R. Łobodzińska (red.), Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość polskiej onomastyki. Wrocław: Wyd. WTN, s. 241–246.
Kiliańczyk-Zięba, J. (2003). Kościołów krakowskich i rzeczy w nich widzenia [...] godnych krótkie opisanie — loca sacra Krakowa w najstarszym przewodniku po mieście. Peregrinus Cracoviensis, 14, s. 205–2017.
Kopertowska, D. (1994). Ewolucja motywacji w imiennictwie. Język Polski, LXXIV, s. 22–33.
Krzeszowski, T. P. (1999). Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: Wyd. UMK.
Kulupa, A. (2010). Nazwiska mieszkańców Poznania w XVI–XVIII w. Na podstawie ksiąg metrykalnych parafii św. Marii Magdaleny. Studium onomastyczno-socjolingwistyczne. [Niepublikowana praca doktorska, UAM, Poznań (repozytorium AMUR)].
Kunze, K. (2004). dtv-Atlas Namenkunde. Vor- und Familiennamen in deutschen Sprachgebiet. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
L — Linde, M. S. (1994–1995), Słownik języka polskiego. T. I–VI. Warszawa: Gutenberg-Print.
Ledwoń, S. (2009). Extra Ecclesiam salus nulla? Studia Salvatoriana Polonica, 3, s. 37–54.
Łabaszczuk, M. (2007). Językowe środki wyrażania wartości (podstawy metodologiczne). W: A. Oskiera (red.), Język w kręgu wartości. Problematyka aksjologiczna w językoznawstwie. Łódź: Wyd. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, s. 9–18.
Makuchowska, M. (2008). Polski dyskurs religijny — tradycja i zmiany. W: S. Gajda (red.), Język polski w europejskiej przestrzeni kulturowo-językowej. Opole: Wyd. UOp, s. 283–374.
Malec, M. (1986). Wpływ kultury zachodnioeuropejskiej na imiennictwo staropolskie. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, XXXII, s. 177–182.
Malec, M. (1988). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce jako odbicie uniwersalistycznych cech ówczesnej kultury. W: K. Zierhoffer (red.), V Ogólnopolska Konferencja Onomastyczna, Poznań 3–5 września 1985. Księga referatów. Poznań: UAM, s. 197–202.
Malec, M. (1994). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków: IJP PAN.
Malec, M. (1997). Przydomki hagionimiczne w funkcji samodzielnych imion osobowych. W: H. Popowska-Taborska, J. Duma (red.), Onomastyka i dialektologia. Prace dedykowane pani profesor Ewie Rzetelskiej-Feleszko. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 181–186.
Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze. Kraków: DWN.
Malec, M. (oprac.) (1995). Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego. Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. Red. A. Cieślikowa, M. Malec, K. Rymut. Cz. 2. Kraków: IJP PAN.
Marecki, J., Rotter, L. (2009). Jak czytać wizerunki świętych. Leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych. Kraków: Universitas.
Mieczkowski, J. (2012). Rzymska liturgia stacyjna. Ruch Biblijny i Liturgiczny, LXV, 65, s. 29–44.
O’Grady, D. (1999). Lata święte w Rzymie. Jubileusze Kościoła katolickiego w Rzymie. Przeł. T. Szafrański. Warszawa: PAX.
Otin, E. S. (2004). Slovar’ konnotativnych sobstvennych imen. Donieck: Doneckij Nacionalnyj Universitet.
Przestroga Pastyrska, Świadectwo o Mieście Rzymskim, o jego wierze, y dobrych uczynkach, ktore się w nim dzieją, dla przestrogi y informacyey tych, ktorzy to miasto Babilonem i nierządnicą zowią. Poznań 1585, s. 114–141. [Drukarnia Vorlab].
Quirini-Popławska, D. (2014). Podróże polskich duchownych do Padwy w XV i XVI wieku — wstępne rozpoznanie. W: D. Quirini-Popławska, Ł. Burkiewicz (red.), Itinera clericorum. Kulturotwórcze i religijne aspekty podróży duchownych. Kraków: Akademia Ignatianum–WAM, s. 225–254.
Reszka, S. (1585). Przestroga pastyrska dla Miasta Warszewskiego. W: P. Potoniec, M. Popielarska, E. Cybulska-Bohuszewicz (red.), Biblioteka źródeł Słownika polszczyzny XVI wieku. Piśmiennictwo religijne. Wrocław. Repozytorium Cyfrowe Tekstów Staropolskich, Wrocław 1955. [Tu przekład S. Reszki: Jego Mości Księdza Stanisława Hozjusza Kardynała [...]. Krótkie opisanie y świadectwo, o Mieście Rzymskim, o jego wierze, y dobrych czynach, które się w nim dzieją, dla przestrogi y informacyey tych, którzy to Miasto Babilonem y nierządnicą zowią: wypisane i przełożone z ksiąg teraz nowo w Kolnie wydanych, De oppresso Dei Verbo Poznań 1585, s. 114–141].
Reszka, S. (1915) [1583–1589]. Diarium. Wyd. J. Czubek. Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, 15, zesz. 1, s. 197–201.
Rudnicka-Fira, E. (2013). Imiennictwo krakowian od XVI do XVIII wieku na tle historii i kultury. Kraków: Wyd. Naukowe UP.
Rutkiewicz, M. (2002). Imiona zakonne serafitek w prowincji poznańskiej. Acta onomastica, XLIII, s. 58–75.
Rutkowski, M. (2005). Kilka uwag o konwencjach opisu wartości semantycznej nazw własnych. Onomastica, L, s. 99–110.
Rutkowski, M. (2016). Jeszcze o dyskursywnym opisie nazw własnych. W: Slavica, onomastica, regionalia. Prace dedykowane Panu Profesorowi Jerzemu Dumie. Olsztyn: Wyd. UWM, s. 161–168.
Rutkowski, M., Skowronek, K. (2010). Onomastyka dyskursu. Zakres, problematyka i metody badawcze. W: R. Łobodzińska (red.), Nazwy własne a społeczeństwo. T. 1. Łask: Leksem, s. 87–95.
Rzetelska-Feleszko, E. (2006). W świecie nazw własnych. Warszawa–Kraków: Tow. Naukowe Warszawskie.
Sarnowska-Giefing, I. (2007). Nazwy altarii poznańskich wobec antroponomastykonu kultury. W: Z. Krążynska, Z. Zagórski (red.), Poznańskie Sspotkania Językoznawcze, 16. Poznań: Wyd. PTPN, s. 109-–117.
Sarnowska-Giefing, I. (2008a). Kult świętych i błogosławionych (też poznaniaków i Wielkopolan) oraz jego odbicie w poznańskiej antroponimii. Na podstawie najstarszych spisów obywateli Poznania. W: E. Laskowska, I. Benenowska, M. Jaracz (red.), Język, społeczeństwo, wartości. Prace Komisji Językoznawczej Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, XVIII. Bydgoszcz: BTN, s. 389–404.
Sarnowska-Giefing, I. (2008b). Imiona mieszkańców Poznania w dobie reformacji i kontrreformacji. Rekonesans badawczy. W: A. Pihan-Kijasowa, I. Sarnowska-Giefing (red.), Pamięci Profesora Tadeusza Skuliny w 15. rocznicę śmierci. Poznań: Wyd. PTPN, s. 117–143.
Sieradzki, A. (2012). Imiona świętych w datacjach dokumentów poznańskich z końca XVI wieku. W: G. Cyran, E. Skorupska-Raczyńska (red.), W kręgu języka tożsamości. Gorzów Wlkp.: PWSZ, s. 261–267.
SJPDor — Słownik języka polskiego. Red. W. Doroszewski. T. I–XI. Warszawa: PWN, 1958–1969.
Skarga, P., SI (2000). Żywoty świętych polskich. Kraków: WAM.
Skowronek, K. (2003). O niektórych funkcjach nazw własnych w dyskursie religijnym. Na materiale „Listów pasterskich episkopatu Polski”. Onomastica, XLVIII, s. 79–114.
Skowronek, K. (2006). Między sacrum a profanum. Studium językoznawcze listów pasterskich Konferencji Episkopatu Polski (1945–2005). Kraków: Lexis.
Skulina, T. (1987). Najczęstsze chrzestne imiona kobiet w XIV i XV wieku. Poznańskie Studia Polonistyczne, XIV/XV (1986/1987), s. 251–258.
Skulina, T. (1989). Imiona kobiet w Wielkopolsce XVII i XVIII wieku. Slavia Occidentalis, XLV, s. 47–60.
Smołucha, J. (2000). Pielgrzymki Polaków do Rzymu w XVI wieku. Przyczynek do dziejów jubileuszy chrześcijaństwa. Nasza Przeszłość, 94, s. 221–243.
Smołucha, J., Sroka, S. A. (2000). Historia lat świętych. Kraków: WAM.
SNMP — Słownik nazwisk mieszkańców Poznania XVI–XVIII wieku. Red. I. Sarnowska-Giefing, (2011, 2014). T.. 1: A–F, t. 2: G–N. Poznań: Wyd. Naukowe UAM, Wyd. PTPN.
SSNO — Słownik staropolskich nazw osobowych. (1965-–1987). T. I–VI. Red. W. Taszycki. T. VI–VII: Suplement. Oprac. pod kier. M. Malec. Wrocław [itd.]: Ossolineum.
Sstp — Słownik staropolski (1953–2002). Red. S. Urbańczyk. T. I–XI. Wrocław [itd.]–Kraków: Ossolineum–IJP PAN.
Starnawska, M. (2015). Das Phänomen der Pilgerfahren in der deutschen und polnischen Kultur des Mittelalters und der Frühen Neuzeit, Hauptfragestellungen und Forschungsstand. Biuletyn Polskiej Myśli Historycznej, 10.
Turska, H. (2015). Średniowieczna ikonografia św. Weroniki — treści ideowe i funkcje przedstawienia. Acta Universitatis Nicolai Copernici, XLVI, s. 45–72.
Voragine, J., de. (2003), Złota legenda. Przeł. L. Staff. Kraków: Zielona Sowa.
Wiesiołowski, J. (1995). Pielgrzymowanie Polaków do Rzymu na przełomie XV i XVI w. (1478–1526). Komunikat. W: H. H. Manikowska, H. Zaremska (red.), Peregrinationes. Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy. Colloquia Mediaevalia Varsoviensia, 2. Warszawa: Instytut Historii PAN, s. 160–164.
Wiesiołowski, J. (1997). Socjotopografia późnośredniowiecznego Poznania. Poznań: Wyd. PTPN.
Wiesiołowski, J. (2003). Kler kolegiaty św. Marii Magdaleny i kościołów przykolegiackich. Kronika Miasta Poznania, 3, s. 76–102.
Wiesiołowski, J. (2010). Jak poznańska burmistrzowa ze swą krawcową do Rzymu na jubileusz 1500 r. pielgrzymowała. Poznań: Wyd. PTPN.
Winiarska, I. (2004). Słownictwo religijne polskiego kalwinizmu od XVI do XVIII w. na tle terminologii katolickiej. Warszawa: Semper.
Witosz, B. (2016). Czy potrzebne nam typologie dyskursu? W: B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, E. Ficek (red.), Dyskurs i jego odmiany. Prace Naukowe UŚ, 3460. Katowice: Wyd. UŚ, s. 22–30.
Wojtyska, H. D. (1976). Lata święte w XV i XVI wieku. Roczniki Teologiczno-Kanoniczne, 23, nr 4, s. 11–24.
Wojtyska, H. D. (2000). Miłościwe Lata. Dzieje Wielkich Jubileuszów Chrześcijaństwa (z udziałem Polaków). Olsztyn: Wyd. Wyższego Seminarium Duchownego Metropolii Warmińskiej „Hosianum”.