Keywords
herstory
gender in science
critical theory
history of Polish onomastics
history of the “Onomastica” journal
gender in science
critical theory
history of Polish onomastics
history of the “Onomastica” journal
Abstract
The article is an evaluation of the contribution of women to the development of the “Onomastica” journal in the years 1955–2016. The author presents the “feminised” history of the journal as an equally valid alternative to the “typical” masculinised timeline. The theoretical context here is based on M. Foucault’s concept of power-knowledge and the idea of herstory in science. The article shows general numerical tendencies regarding women’s contributions to the article throughout 60 years of its existence and describes differences and discrepancies.
The author outlines how during the first 30 years of the existence of the journal (1955–1985), there were not many female contributors, but their number grew between 1985 and 2016. The author argues that the reason for such changes is the emancipation of female scholars in the 1950s, 60s and 70s, and structural changes in the academic life in Poland after the Second World War. She highlights the work of scholars whose influence on the journal has been the most significant since the establishment of the journal, such as M. Karpluk, M. Malec or H. Popowska-Taborska.
References
Bińczyk, E. (1999). O czym szepcze władza (w ujęciu Michela Foucaulta). Przegląd Artystyczno-Literacki, nr 9, s. 67–72.
Bińczyk, E. (2001). Na obrzeżach konstruktywizmu — na obrzeżach myślenia. Er(r)go. Teoria — Literatura — Kultura”, nr 2, 49–57, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/999 (dostęp: 5 IX 2017).
Bobako, M. (2009). Powrót kobiet do historii — niedokończony projekt. Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, https://www.academia.edu/1324360/Powr%C3%B3t_kobiet_do_historii_niedoko%C5%84czony_projekt (dostęp: 2 IX 2017).
Derra, A. (2012). Od skromnego świadka do wiedzy usytuowanej, O pożytkach z feministycznych badań nad nauką i technologią, Etyka, 45, s. 119–132, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/921 (dostęp: 5 IX 2017).
Derra, A. (2013). Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej. Warszawa: Scholar.
Domańska, E. (1994). Historia feminizmu i feministyczna historia. Odra, nr 7/8, s. 22–28.
Domańska, E., (2006). Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy. Przeł. A. Siemek. Warszawa: PWN.
Foucault, M. (2002). Porządek dyskursu. Przeł. M. Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przeł. T. Komendant. Warszawa: Aletheia.
Haraway, D. (2008). Wiedze usytuowane. Kwestie nauki w feminizmie i przywilej częściowej/ograniczonej perspektywy. Przeł. A. Czarnacka, s. 1–28, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0062haraway1988.pdf (dostęp: 2 IX 2017).
Herer, M. (2000). Michela Foucaulta wizja współczesności. Wiedza, władza i gry prawdy. Warszawa: PWN.
Kania, E. (2011). Polska zdekolonizowana? „Pamięć o kobietach” i jej wymiary. Refleksje, nr 4, jesień–zima, s. 51–61.
Kępa, E. (2012). Historie wydobyte z cienia. Autobiograficzne relacje starszych kobiet. Kraków: Universitas.
Kraskowska, E. (2012). Zachodnie literaturoznawstwo feministyczne 1969–1988. Pamiętnik Literacki, 103/4, s. 255–265.
Kubica, G. (2006). Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku. Kraków: Wyd. Literackie.
Kubica, G. (2015). Maria Czaplicka — płeć, szamanizm, rasa. Biografia antropologiczna. Kraków: Wyd. UJ.
Kusia k, A. (1998). O historii kobiet. W: E. Pakszys (red.), Humanistyka i płeć́. Poznań : Wyd. Naukowe UAM, s. 197–218.
Majcher, A. (2007). Płeć w „grze o awans”. Kariery akademickie kobiet i mężczyzn w Polsce i w Niemczech. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, nr 1/29, s. 28–46, pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/viewFile/4796/4902 (dostęp: 3 IX 2017).
Milojević, I. (2008). Timing Feminism, Feminising Time. Futures, 40, s. 329–345, https://www.researchgate.net/publication/239781566_Timing_feminism_feminising_time (dostęp: 3 IX 2017).
Młodożeniec, M., Knapińska, A. (2013). Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce. Nauka, 2, s. 47–72, www.pan.poznan.pl/nauki/N_213_04_Mlodozeniec.pdf (dostęp: 3 IX 2017).
Mucha, J. (2012). On the Sociology of Women and Women in Sociology. Studia Humanistyczne AGH, 11/2, s. 35–45.
Nowicka-Franczak, M. (2017). Postfaucaultowska analiza dyskursu. Przypadek sporu o Jedwabne. W: M. Czyżewski i in. (red.), Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych. Warszawa: Wyd. Akademickie SEDNO, s. 311–344.
Ostaszewska, A. (2014). Wprowadzenie do auto/biografii. Refleksja badaczki doświadczeń biograficznych kobiet. Perspektywa feministyczna. W: R. Skrzyniarz, E. Krzewska, W. Zgłobicka-Gierut (red.), Badanie biografii — źródła, metody, konteksty. Lublin: Wyd. Episteme, s. 53–68.
Perkowska, U. (1999). Kobiety na Uniwersytecie Jagiellońskim. Forum Akademickie, nr 7–8, https://forumakademickie.pl/fa-archiwum/archiwum/99/7-8/artykuly/kobiety_na_uj.htm
Skowronek, K. (2017, w recenzji). Czy możliwa jest herstoria lingwistyki? Udział Polek w przedwojennym językoznawstwie na tle nauk humanistycznych i społecznych.
Synowiec, A. (2013). W stronę analizy tekstu — wprowadzenie do teorii dyskursu. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria: Organizacja i Zarządzanie, 65, s. 383–396, yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.../synowiec_OiZ_65_2013.pdf (dostęp: 4 IX 2017).
Szahaj, A. (1996). Poznanie w perspektywie konstruktywizmu społecznego. Przegląd Filozoficzny, 2, s. 138–147.
Wincławski, W. (2014). Kobiety w dziejach socjologii polskiej. W: G. Kubica, K. Majbroda (red.), Obserwatorki z wyobraźnią. Etnograficzne i socjologiczne pisarstwo kobiet. Wrocław: PTL.
Zybertowicz, A. (2001). Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. Kultura i Historia, nr 11, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/48 (dostęp: 20 VIII 2017).
Żak-Bucholc, J. (2013). Historia kobiet — nowy nurt w historiografii, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,9527 (dostęp: 29 IX 2017).
Bińczyk, E. (2001). Na obrzeżach konstruktywizmu — na obrzeżach myślenia. Er(r)go. Teoria — Literatura — Kultura”, nr 2, 49–57, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/999 (dostęp: 5 IX 2017).
Bobako, M. (2009). Powrót kobiet do historii — niedokończony projekt. Biblioteka Online Think Tanku Feministycznego, https://www.academia.edu/1324360/Powr%C3%B3t_kobiet_do_historii_niedoko%C5%84czony_projekt (dostęp: 2 IX 2017).
Derra, A. (2012). Od skromnego świadka do wiedzy usytuowanej, O pożytkach z feministycznych badań nad nauką i technologią, Etyka, 45, s. 119–132, https://repozytorium.umk.pl/handle/item/921 (dostęp: 5 IX 2017).
Derra, A. (2013). Kobiety (w) nauce. Problem płci we współczesnej filozofii nauki i w praktyce badawczej. Warszawa: Scholar.
Domańska, E. (1994). Historia feminizmu i feministyczna historia. Odra, nr 7/8, s. 22–28.
Domańska, E., (2006). Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Foucault, M. (1977). Archeologia wiedzy. Przeł. A. Siemek. Warszawa: PWN.
Foucault, M. (2002). Porządek dyskursu. Przeł. M. Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Foucault, M. (2009). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia. Przeł. T. Komendant. Warszawa: Aletheia.
Haraway, D. (2008). Wiedze usytuowane. Kwestie nauki w feminizmie i przywilej częściowej/ograniczonej perspektywy. Przeł. A. Czarnacka, s. 1–28, http://www.ekologiasztuka.pl/pdf/f0062haraway1988.pdf (dostęp: 2 IX 2017).
Herer, M. (2000). Michela Foucaulta wizja współczesności. Wiedza, władza i gry prawdy. Warszawa: PWN.
Kania, E. (2011). Polska zdekolonizowana? „Pamięć o kobietach” i jej wymiary. Refleksje, nr 4, jesień–zima, s. 51–61.
Kępa, E. (2012). Historie wydobyte z cienia. Autobiograficzne relacje starszych kobiet. Kraków: Universitas.
Kraskowska, E. (2012). Zachodnie literaturoznawstwo feministyczne 1969–1988. Pamiętnik Literacki, 103/4, s. 255–265.
Kubica, G. (2006). Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku. Kraków: Wyd. Literackie.
Kubica, G. (2015). Maria Czaplicka — płeć, szamanizm, rasa. Biografia antropologiczna. Kraków: Wyd. UJ.
Kusia k, A. (1998). O historii kobiet. W: E. Pakszys (red.), Humanistyka i płeć́. Poznań : Wyd. Naukowe UAM, s. 197–218.
Majcher, A. (2007). Płeć w „grze o awans”. Kariery akademickie kobiet i mężczyzn w Polsce i w Niemczech. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, nr 1/29, s. 28–46, pressto.amu.edu.pl/index.php/nsw/article/viewFile/4796/4902 (dostęp: 3 IX 2017).
Milojević, I. (2008). Timing Feminism, Feminising Time. Futures, 40, s. 329–345, https://www.researchgate.net/publication/239781566_Timing_feminism_feminising_time (dostęp: 3 IX 2017).
Młodożeniec, M., Knapińska, A. (2013). Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce. Nauka, 2, s. 47–72, www.pan.poznan.pl/nauki/N_213_04_Mlodozeniec.pdf (dostęp: 3 IX 2017).
Mucha, J. (2012). On the Sociology of Women and Women in Sociology. Studia Humanistyczne AGH, 11/2, s. 35–45.
Nowicka-Franczak, M. (2017). Postfaucaultowska analiza dyskursu. Przypadek sporu o Jedwabne. W: M. Czyżewski i in. (red.), Analiza dyskursu publicznego. Przegląd metod i perspektyw badawczych. Warszawa: Wyd. Akademickie SEDNO, s. 311–344.
Ostaszewska, A. (2014). Wprowadzenie do auto/biografii. Refleksja badaczki doświadczeń biograficznych kobiet. Perspektywa feministyczna. W: R. Skrzyniarz, E. Krzewska, W. Zgłobicka-Gierut (red.), Badanie biografii — źródła, metody, konteksty. Lublin: Wyd. Episteme, s. 53–68.
Perkowska, U. (1999). Kobiety na Uniwersytecie Jagiellońskim. Forum Akademickie, nr 7–8, https://forumakademickie.pl/fa-archiwum/archiwum/99/7-8/artykuly/kobiety_na_uj.htm
Skowronek, K. (2017, w recenzji). Czy możliwa jest herstoria lingwistyki? Udział Polek w przedwojennym językoznawstwie na tle nauk humanistycznych i społecznych.
Synowiec, A. (2013). W stronę analizy tekstu — wprowadzenie do teorii dyskursu. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria: Organizacja i Zarządzanie, 65, s. 383–396, yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.../synowiec_OiZ_65_2013.pdf (dostęp: 4 IX 2017).
Szahaj, A. (1996). Poznanie w perspektywie konstruktywizmu społecznego. Przegląd Filozoficzny, 2, s. 138–147.
Wincławski, W. (2014). Kobiety w dziejach socjologii polskiej. W: G. Kubica, K. Majbroda (red.), Obserwatorki z wyobraźnią. Etnograficzne i socjologiczne pisarstwo kobiet. Wrocław: PTL.
Zybertowicz, A. (2001). Konstruktywizm jako orientacja metodologiczna w badaniach społecznych. Kultura i Historia, nr 11, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/archives/48 (dostęp: 20 VIII 2017).
Żak-Bucholc, J. (2013). Historia kobiet — nowy nurt w historiografii, http://www.racjonalista.pl/kk.php/s,9527 (dostęp: 29 IX 2017).