Keywords
anthroponymy
names
religious names
the name of Maria
theolinguistics
mariology
names
religious names
the name of Maria
theolinguistics
mariology
Abstract
The article touches on the problems of how religious names function in Polish anthroponymy. It includes analysis of how the name Maria functions as a religious name. Religious names of 19 Polish women’s religious orders, all assigned between the sixteenth and twentieth centuries, were analysed (includes lists of the names of the religious orders in which sisters changed their names, and where the name Maria, or other names under the patronage of the Blessed Virgin Mary, were used). The function of the name Maria as a female monastic name largely depends on the given assembly and its spirituality. Looking diachronically at the use of particular names, one can say that even within the orders there was some kind of religious taboo about assigning the name Maria, in a way similar to that existing in the laity naming (although it did not concern all orders to the same extent).References
Bauer, Z., Leszkiewicz, A. (2003). Wielka księga świętych. T. III. Kraków: Wydawnictwo Pinnex.
Borek, H. (1978). Socjolingwistyczne aspekty imiennictwa. Onomastica, XXIII, s. 163–175.
Borkowska, M. (1996). Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku. Warszawa: PIW.
Borkowska, M. (2004). Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. T. I: Polska Zachodnia i Północna. Warszawa: Wyd. DiG.
Borkowska, M. (2005). Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. T. II: Polska Centralna i Południowa. Warszawa: Wyd. DiG.
Borkowska, M. (2008). Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. T. III: Wielkie Księstwo Litewskie i Ziemie Ruskie Korony Polskiej. Warszawa: Wyd. DiG.
Breza, E. (1991). Polszczyzna Ojcze nasz i Zdrowaś Maryjo. Język Polski, LXXI, s. 2–9.
Bystroń, J. (1938). Księga imion w Polsce używanych. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.
Derwich, M. (1995). Monastycyzm w kulturze Polski średniowiecznej. Uwagi problemowe. W: A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich (red.), Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski. Opole: Wyd. Św. Krzyża, s. 17–27.
Drozd, J. (1983). Maryja w roku kościelnym. Kraków: Michalineum.
Fros, H., Sowa, F. (2000). Księga imion i świętych. T. IV. Kraków: WAM.
Grzenia, J. (2006). Słownik imion. Warszawa: PWN.
Kaleta, Z. (2005a). Kierunki i metodologia badań. Terminologia. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Kraków: IJP PAN, s. 45–81.
Kaleta, Z. (2005b). Teoria nazw własnych. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy włas- ne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Kraków: IJP PAN, s. 15–36.
Klawek, A. (1948). Etymologia imienia Maria. Polonia Sacra, I, z. 2, s. 176–184.
Klawek, A. (1961). Onomastyka biblijna. Onomastica, VII, z. 1–2, s. 403–416.
Klemensiewicz, Z. (1974). Historia języka polskiego. Warszawa: PWN.
Kopaliński, W. (1985). Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW.
Kopertowska, D. (1994). Ewolucja motywacji w imiennictwie. Język Polski, LXXIV, s. 22–33.
Krawczyk-Tyrpa, A. (2004). Imiona zakazane i unikane. W: M. Pająkowska-Kęsik,
M.Czachorowska (red.), Nazwy mówią. Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej, s. 80–94.
Kucała, M. (1988). Od „Bogurodzicy” do „Madonny”. Nazywanie Matki Boskiej w historii polsz- czyzny. W: M. Karpluk, J. Sambor (red.), O języku religijnym. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, s. 133–144.
Léon-Dufour, X. (red.) (1990). Słownik teologii biblijnej. Tłum. i oprac. K. Romaniuk. Poznań: Pallotinum [STB].
Malec, M. (1994). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków: IJP PAN.
Malec, M. (1996). O imionach i nazwiskach w Polsce. Tradycja i współczesność. Kraków: TMJP.
Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze. Kraków: DWN.
Malec, M. (2004). Nazwy osobowe — ich rodzaje, pochodzenie i funkcje. W: R. Mrózek (red.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Katowice: Wyd. UŚ.
Malec, M. (2005). Imiona. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Kraków: IJP PAN.
Rospond, S. (1976). Mówią nazwy. Warszawa: WSiP.
Rudnicka-Fira, E. (2007). Najpopularniejsze imiona żeńskie w średniopolskich dokumentach krakowskich przejawem trwałości tradycji i kultury. Prace Filologiczne, LIII, s. 479–486.
Sochacka, S. (2003). Imiennictwo żeńskich zgromadzeń zakonnych. W: M. Biolik (red.), Metodologia badań onomastycznych. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyń- skiego, s. 245–254.
Szewczyk, Ł. M. (1990). Kultowe i kulturowe znaczenie imienia Maria. Studia Gnesnensia, IX, s. 25–40.
Szewczyk, Ł. M. (2000). Kultowe i kulturowe znaczenie imiennictwa wybranych polskich za- konów żeńskich (na przykładzie imion sióstr franciszkanek). W: Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy. Materiały z konferencji 11–14 maja 1999 r. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, s. 429–444.
Umińska-Tytoń, E. (2003). Niektóre kulturowe aspekty imiennictwa polskiego. W: Z. Kaleta (red.), Nazwy własne a kultura. Polska i inne kraje słowiańskie. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 121–147.
Wieczorek, E. (2010). Imiona sióstr karmelitanek Dzieciątka Jezus z drugiej połowy XX wieku. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, V, nr 80.
Wieczorek, E. (2011). Męskie imiona zakonne jako specyficzna warstwa antroponimii polskiej. W: I. Fijałkowska-Janiak i in. (red.), Zbliżenie. Literatura — kultura — język — translatoryka. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.
Wojtkowski, J. (1958). Wiara w Niepokalane Poczęcie NMP w Polsce w świetle średniowiecz- nych zabytków liturgicznych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zmuda, E. (2012). Nominacje istot duchowych w pismach wybranych mistyków. Studium teoling- wistyczne. Kraków: Akademia Ignatianum–WAM.
Zmuda, E. (w druku). Imię zakonne znakiem religijności i tożsamości.
Borek, H. (1978). Socjolingwistyczne aspekty imiennictwa. Onomastica, XXIII, s. 163–175.
Borkowska, M. (1996). Życie codzienne polskich klasztorów żeńskich w XVII–XVIII wieku. Warszawa: PIW.
Borkowska, M. (2004). Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. T. I: Polska Zachodnia i Północna. Warszawa: Wyd. DiG.
Borkowska, M. (2005). Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. T. II: Polska Centralna i Południowa. Warszawa: Wyd. DiG.
Borkowska, M. (2008). Leksykon zakonnic polskich epoki przedrozbiorowej. T. III: Wielkie Księstwo Litewskie i Ziemie Ruskie Korony Polskiej. Warszawa: Wyd. DiG.
Breza, E. (1991). Polszczyzna Ojcze nasz i Zdrowaś Maryjo. Język Polski, LXXI, s. 2–9.
Bystroń, J. (1938). Księga imion w Polsce używanych. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.
Derwich, M. (1995). Monastycyzm w kulturze Polski średniowiecznej. Uwagi problemowe. W: A. Pobóg-Lenartowicz, M. Derwich (red.), Klasztor w kulturze średniowiecznej Polski. Opole: Wyd. Św. Krzyża, s. 17–27.
Drozd, J. (1983). Maryja w roku kościelnym. Kraków: Michalineum.
Fros, H., Sowa, F. (2000). Księga imion i świętych. T. IV. Kraków: WAM.
Grzenia, J. (2006). Słownik imion. Warszawa: PWN.
Kaleta, Z. (2005a). Kierunki i metodologia badań. Terminologia. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Kraków: IJP PAN, s. 45–81.
Kaleta, Z. (2005b). Teoria nazw własnych. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy włas- ne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Kraków: IJP PAN, s. 15–36.
Klawek, A. (1948). Etymologia imienia Maria. Polonia Sacra, I, z. 2, s. 176–184.
Klawek, A. (1961). Onomastyka biblijna. Onomastica, VII, z. 1–2, s. 403–416.
Klemensiewicz, Z. (1974). Historia języka polskiego. Warszawa: PWN.
Kopaliński, W. (1985). Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: PIW.
Kopertowska, D. (1994). Ewolucja motywacji w imiennictwie. Język Polski, LXXIV, s. 22–33.
Krawczyk-Tyrpa, A. (2004). Imiona zakazane i unikane. W: M. Pająkowska-Kęsik,
M.Czachorowska (red.), Nazwy mówią. Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej, s. 80–94.
Kucała, M. (1988). Od „Bogurodzicy” do „Madonny”. Nazywanie Matki Boskiej w historii polsz- czyzny. W: M. Karpluk, J. Sambor (red.), O języku religijnym. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, s. 133–144.
Léon-Dufour, X. (red.) (1990). Słownik teologii biblijnej. Tłum. i oprac. K. Romaniuk. Poznań: Pallotinum [STB].
Malec, M. (1994). Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce. Kraków: IJP PAN.
Malec, M. (1996). O imionach i nazwiskach w Polsce. Tradycja i współczesność. Kraków: TMJP.
Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze. Kraków: DWN.
Malec, M. (2004). Nazwy osobowe — ich rodzaje, pochodzenie i funkcje. W: R. Mrózek (red.), Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Katowice: Wyd. UŚ.
Malec, M. (2005). Imiona. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Kraków: IJP PAN.
Rospond, S. (1976). Mówią nazwy. Warszawa: WSiP.
Rudnicka-Fira, E. (2007). Najpopularniejsze imiona żeńskie w średniopolskich dokumentach krakowskich przejawem trwałości tradycji i kultury. Prace Filologiczne, LIII, s. 479–486.
Sochacka, S. (2003). Imiennictwo żeńskich zgromadzeń zakonnych. W: M. Biolik (red.), Metodologia badań onomastycznych. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyń- skiego, s. 245–254.
Szewczyk, Ł. M. (1990). Kultowe i kulturowe znaczenie imienia Maria. Studia Gnesnensia, IX, s. 25–40.
Szewczyk, Ł. M. (2000). Kultowe i kulturowe znaczenie imiennictwa wybranych polskich za- konów żeńskich (na przykładzie imion sióstr franciszkanek). W: Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy. Materiały z konferencji 11–14 maja 1999 r. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, s. 429–444.
Umińska-Tytoń, E. (2003). Niektóre kulturowe aspekty imiennictwa polskiego. W: Z. Kaleta (red.), Nazwy własne a kultura. Polska i inne kraje słowiańskie. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, s. 121–147.
Wieczorek, E. (2010). Imiona sióstr karmelitanek Dzieciątka Jezus z drugiej połowy XX wieku. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, V, nr 80.
Wieczorek, E. (2011). Męskie imiona zakonne jako specyficzna warstwa antroponimii polskiej. W: I. Fijałkowska-Janiak i in. (red.), Zbliżenie. Literatura — kultura — język — translatoryka. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.
Wojtkowski, J. (1958). Wiara w Niepokalane Poczęcie NMP w Polsce w świetle średniowiecz- nych zabytków liturgicznych. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Zmuda, E. (2012). Nominacje istot duchowych w pismach wybranych mistyków. Studium teoling- wistyczne. Kraków: Akademia Ignatianum–WAM.
Zmuda, E. (w druku). Imię zakonne znakiem religijności i tożsamości.