Keywords
cultural onomastics
ethnolinguistics
toponymy
motivational base
categorization
ethnolinguistics
toponymy
motivational base
categorization
Abstract
The paper deals with geographical names in Silesia deriving from the names of tree species. An analysis of the names derived from appellatives, allows for a reconstruction of the categorization methods of the world, anthropological conceptualization, and a popular image of reality. Name creators choose names derived from the appellatives which are for certain reasons important and valuable for them, from the existing collection of names. For example, the following names of trees and shrubs become a productive toponymic base: oak, birch, alder; they belong to the basic categorization level and are important for the rural community due to their usable and practical significance (in construction and economy), as well as medicinal and ritual-religious significance. Suffixes, fulfilling the function of creating new words and names, indicate the methods of categorization; they draw attention to categories such as collectivity (e.g. Dębie, Buken), size (Brzezinke, Grabinka), description of the object (Lipica, Birkberg), place and direction (Na Jedlinie, Do Dęba).References
Borek, H. (red.) (1988). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. IV. Warszawa–Wrocław: PWN.
Borek, H., Rospond, S. (red.) (1985–1986). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. II–III. Warszawa–Wrocław: PWN.
Forstner, D. (1990). Świat symboliki chrześcijańskiej. Przeł. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Grzegorczykowa, R., Szymanek, B. (2001). Kategorie słowotwórcze w perspektywie kog nitywnej. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS.
Habrajska, G. (1990). Kolektywne nazwy typu brzezie, sośnie w południowowschodniej Polsce. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 36, s. 87–93.
Habrajska, G. (1995). Collectiva w języku polskim. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Habrajska, G., Witczak, K.T. (1994). Słowiańskie kolektywa drzewne na -ьje i ich indoeuropejska geneza. Rocznik Slawistyczny, 49, cz. 1, s. 31–39.
Hołubowicz, W. (1956). Opole w wiekach X–XII. Katowice: Wyd. Śląsk.
JakusBorkowa, E. (1985). Wyrazy „odzyskane” z toponimii. Słupskie Prace Humanistyczne, 5, s. 153–160.
Kosyl, C. (1983). Forma i funkcja nazw własnych. Lublin: UMCS.
Kreja, B. (1988). Zagadnienie polskich kolektywnych nazw miejscowych typu Brzezie, Pustkowie. Gdańskie Studia Językoznawcze, IV, s. 41–82.
Lakoff, G. (2011). Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle? Przeł. M. Buchta, A. Kotarba, A. Skucińska. Kraków: Universitas.
Makarski, W. (2006). Nazwy najpopularniejszych drzew w Polsce jako baza toponimiczna, Roczniki Humanistyczne, LVI, z. 6, s. 57–100.
Marczewska, M. (2002). Drzewa w języku i kulturze. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej. M r ó z e k, R. (1998). Nazwy terenowe. W: E. RzetelskaFeleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Warszawa–Kraków: Wyd. IJP PAN, s. 231–257.
Półtorak, Z. (1989). Lecznictwo ludowe rodzimej ludności Opolszczyzny. Opole: Instytut Śląski.
Radwańska, B. (1993). Problemy klasyfikacji nazw miejscowych z sufiksem *-ьje. Zeszyty Naukowe WSP im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska, 31, s. 55–60.
Rospond, S. (red.) (1970). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. I. Warszawa–Wrocław: PWN.
Simonides, D. (1988). Od kolebki do grobu. Śląskie wierzenia, zwyczaje i obrzędy rodzinne w XIX wieku. Opole: Instytut Śląski.
Simonides, D. (2007). Mądrość ludowa. Dziedzictwo kulturowe Śląska Opolskiego. Wrocław: PTL.
Simonides, D. (2010). Dlaczego drzewa przestały mówić? Ludowa wizja świata. Opole: Wyd. Nowik.
Sochacka, S. (red.) (1991–2014). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. V–XVI. Opole: Instytut Śląski.
Tokarski, R. (2001). Słownictwo jako interpretacja świata. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS, s. 343–370.
Borek, H., Rospond, S. (red.) (1985–1986). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. II–III. Warszawa–Wrocław: PWN.
Forstner, D. (1990). Świat symboliki chrześcijańskiej. Przeł. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
Grzegorczykowa, R., Szymanek, B. (2001). Kategorie słowotwórcze w perspektywie kog nitywnej. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS.
Habrajska, G. (1990). Kolektywne nazwy typu brzezie, sośnie w południowowschodniej Polsce. Rozprawy Komisji Językowej Łódzkiego Towarzystwa Naukowego, 36, s. 87–93.
Habrajska, G. (1995). Collectiva w języku polskim. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Habrajska, G., Witczak, K.T. (1994). Słowiańskie kolektywa drzewne na -ьje i ich indoeuropejska geneza. Rocznik Slawistyczny, 49, cz. 1, s. 31–39.
Hołubowicz, W. (1956). Opole w wiekach X–XII. Katowice: Wyd. Śląsk.
JakusBorkowa, E. (1985). Wyrazy „odzyskane” z toponimii. Słupskie Prace Humanistyczne, 5, s. 153–160.
Kosyl, C. (1983). Forma i funkcja nazw własnych. Lublin: UMCS.
Kreja, B. (1988). Zagadnienie polskich kolektywnych nazw miejscowych typu Brzezie, Pustkowie. Gdańskie Studia Językoznawcze, IV, s. 41–82.
Lakoff, G. (2011). Kobiety, ogień i rzeczy niebezpieczne. Co kategorie mówią nam o umyśle? Przeł. M. Buchta, A. Kotarba, A. Skucińska. Kraków: Universitas.
Makarski, W. (2006). Nazwy najpopularniejszych drzew w Polsce jako baza toponimiczna, Roczniki Humanistyczne, LVI, z. 6, s. 57–100.
Marczewska, M. (2002). Drzewa w języku i kulturze. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej. M r ó z e k, R. (1998). Nazwy terenowe. W: E. RzetelskaFeleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. Warszawa–Kraków: Wyd. IJP PAN, s. 231–257.
Półtorak, Z. (1989). Lecznictwo ludowe rodzimej ludności Opolszczyzny. Opole: Instytut Śląski.
Radwańska, B. (1993). Problemy klasyfikacji nazw miejscowych z sufiksem *-ьje. Zeszyty Naukowe WSP im. Powstańców Śląskich w Opolu. Filologia Polska, 31, s. 55–60.
Rospond, S. (red.) (1970). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. I. Warszawa–Wrocław: PWN.
Simonides, D. (1988). Od kolebki do grobu. Śląskie wierzenia, zwyczaje i obrzędy rodzinne w XIX wieku. Opole: Instytut Śląski.
Simonides, D. (2007). Mądrość ludowa. Dziedzictwo kulturowe Śląska Opolskiego. Wrocław: PTL.
Simonides, D. (2010). Dlaczego drzewa przestały mówić? Ludowa wizja świata. Opole: Wyd. Nowik.
Sochacka, S. (red.) (1991–2014). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. T. V–XVI. Opole: Instytut Śląski.
Tokarski, R. (2001). Słownictwo jako interpretacja świata. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS, s. 343–370.