Keywords
proper noun
biblical lexis
Polish biblical language
translation of the Bible
the Bible of Jakub Wujek
the Bible of Gdańsk
religious language
biblical lexis
Polish biblical language
translation of the Bible
the Bible of Jakub Wujek
the Bible of Gdańsk
religious language
Abstract
The article draws attention to those aspects of language which show the individual nature of the Bible of Jakub Wujek and The Bible of Gdańsk. These bibles are actually two different works of this translation, with different confessional affiliations. Moreover, the article represents an attempt to analyze and classify the few places of parallel text in which the lexical differences are present. At the beginning, the author looks for these differences in the proper nouns which determine the names of God in the Old Testament, and in the names which characterize Jesus. The selected biblical place names are analyzed in the last part of the article. The research material was taken from the texts of the first editions of the Bible of Jakub Wujek and The Bible of Gdańsk.References
Adamek, Z., Koziara, S. (red.). (1999). Od Biblii Wujka do współczesnego języka religijnego. Z okazji 400-lecia wydania Biblii ks. Jakuba Wujka. Tarnów: Wyd. Biblos.
Bieńkowska, D. (1992a). Jakub Wujek — nowator czy tradycjonalista? W: M. Kamińska, E. Małek (red.), Biblia a kultura Europy. 200 lata chrześcijaństwa. Łódź: Wyd. UŁ, s. 143–151.
Bieńkowska, D. (1992b). Styl językowy przekładu Nowego Testamentu Jakuba Wujka (na ma- teriale czterech Ewangelii). Łódź: Wyd. UŁ.
Bieńkowska, D. (1997). Renesansowy charakter przekładów Biblii J. Wujka (na materiale Psałterza). W: J. Dorul’a (red.), O prekladoch Biblie do slovenčiny a do iných slovanských jazykov. Bratislava: Slavistický Kabinet SAV, s. 107–117.
Bieńkowska, D. (1999). Słownictwo i frazeologia w Psałterzu przełożonym przez ks. Jakuba Wujka (1594), t. 1. Łódź: Wyd. UŁ.
Bieńkowska, D. (2002). Polski styl biblijny. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie.
Długosz-Kurczabowa, K. (2007). Szkice z dziejów języka religijnego. Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
Grabner-Haider, A. (red.) (1994). Praktyczny słownik biblijny. Opracowanie zbiorowe kato- lickich i protestanckich teologów. Przekł. i oprac. T. Mieszkowski, P. Pachciarek. Warszawa: PAX–Wyd. Księży Pallotynów.
Jakus-Borkowa, E. (1987). Nazewnictwo polskie. Opole: WSP im. Powstańców Śląskich.
Kaleta, Z. (2005). Teoria nazw własnych. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Warszawa–Kraków: IJP PAN, s. 15–36.
Kobielus, S. (2002). Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożyt- ność i średniowiecze. Warszawa: PAX.
Kossowska, M. (1968). Biblia w języku polskim. T. 1. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Kossowska, M. (1969). Biblia w języku polskim. T. 2. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Koziara, S. (2001). Frazeologia biblijna w języku polskim. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Koziara, S. (2002). Rola Biblii Gdańskiej w kształtowaniu stylowej odrębności polszczyzny bi- blijnej. Myśl Protestancka, 3–4, s. 69–80.
Kucała, M. (1999). Nazywanie Chrystusa w historii polszczyzny. W: B. Kreja (red.), Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego. Gdańsk: Wyd. UG, s. 205–212.
Kucała, M. (2000). Nazywanie Boga Ojca w historii polszczyzny. W: M. Ołdakowska-Kuflowa, U. M. Mazurczak (red.), Obraz Boga Ojca w kulturze. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, s. 55–66.
Kudasiewicz, J. (1973). Nazwy Jeruzalem i Jerozolima w użyciu św. Łukasza. Roczniki Teolo- giczno-Kanoniczne, 20, z. 1, s. 17–36.
Kuryłowicz, J. (1987). Synonimika i kontekst w Zeszycie próbnym Słownika polszczyzny XVI wieku. W: J. Kuryłowicz, Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w „Języku Polskim”. Warszawa: Państwowe Wyd. Naukowe, s. 500–506.
Lisowski, T. (2010). Sola Scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne. Poznań: Wyd. Rys.
Malec, M. (1992). Miejsce imion biblijnych w antroponimii polskiej. W: M. Kamińska, E. Małek (red.), Biblia a kultura Europy. 200 lat chrześcijaństwa. Łódź: Wyd. UŁ, s. 86–94.
Matuszczyk, B. (2002). Biblia Gdańska (1632) wobec wzorca polskiego stylu biblijnego. Myśl Protestancka 3–4, s. 81–86.
Rzetelska-Feleszko, E. (2001). Nazwy własne. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS.
Sobczykowa, J. (2000). O językoznawczej wartości komentarza w Biblii Jakuba Wujka. W: E. Woźniak (red.), Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy. Łódź 2000: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, s. 155–167.
Sowa, F. (1992). Osobowe nazwy własne w polskich przekładach Biblii. W: M. Kamińska, E. Małek (red.), Biblia a kultura Europy. 200 lat chrześcijaństwa. Łódź: Wyd. UŁ.
Szurek, M.M. (2013a). Nazwy roślin i zwierząt jako źródło symboliki miłosnej w biblijnej Pieśni nad Pieśniami (porównanie wybranych przekładów polskich). W: P. Biczkowska i in. (red.), Wynaturzenie. Literatura, kultura, język, translatoryka. Gdańsk: Wyd. UG, s. 203–210.
Szurek, M.M. (2013b). Z dziejów polszczyzny biblijnej. Biblia Wujka (1599) a Biblia gdańska (1632). Studium komparatywne. Kraków: Collegium Columbinum.
Zarębski, R. (2005a). O rytualnym aspekcie zmiany imion w Biblii. W: R. Zarębski (red.), Rytuał. Język — religia. Materiały z konferencji 17–19 maja 2004 r. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, s. 611–622.
Zarębski, R. (2005b). Słownik nazw osobowych w polskich przekładach Nowego Testamentu. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie.
Zarębski, R. (2006). Nazwy osobowe w polskich przekładach Nowego Testamentu. Łódź: Archi- diecezjalne Wyd. Łódzkie.
Zmuda, E. (2012). Nominacje istot duchowych w pismach wybranych mistyków. Studium teoling- wistyczne. Kraków: Akademia Ignatianum–WAM.
Bieńkowska, D. (1992a). Jakub Wujek — nowator czy tradycjonalista? W: M. Kamińska, E. Małek (red.), Biblia a kultura Europy. 200 lata chrześcijaństwa. Łódź: Wyd. UŁ, s. 143–151.
Bieńkowska, D. (1992b). Styl językowy przekładu Nowego Testamentu Jakuba Wujka (na ma- teriale czterech Ewangelii). Łódź: Wyd. UŁ.
Bieńkowska, D. (1997). Renesansowy charakter przekładów Biblii J. Wujka (na materiale Psałterza). W: J. Dorul’a (red.), O prekladoch Biblie do slovenčiny a do iných slovanských jazykov. Bratislava: Slavistický Kabinet SAV, s. 107–117.
Bieńkowska, D. (1999). Słownictwo i frazeologia w Psałterzu przełożonym przez ks. Jakuba Wujka (1594), t. 1. Łódź: Wyd. UŁ.
Bieńkowska, D. (2002). Polski styl biblijny. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie.
Długosz-Kurczabowa, K. (2007). Szkice z dziejów języka religijnego. Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
Grabner-Haider, A. (red.) (1994). Praktyczny słownik biblijny. Opracowanie zbiorowe kato- lickich i protestanckich teologów. Przekł. i oprac. T. Mieszkowski, P. Pachciarek. Warszawa: PAX–Wyd. Księży Pallotynów.
Jakus-Borkowa, E. (1987). Nazewnictwo polskie. Opole: WSP im. Powstańców Śląskich.
Kaleta, Z. (2005). Teoria nazw własnych. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia. [Wyd. 2]. Warszawa–Kraków: IJP PAN, s. 15–36.
Kobielus, S. (2002). Bestiarium chrześcijańskie. Zwierzęta w symbolice i interpretacji. Starożyt- ność i średniowiecze. Warszawa: PAX.
Kossowska, M. (1968). Biblia w języku polskim. T. 1. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Kossowska, M. (1969). Biblia w języku polskim. T. 2. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.
Koziara, S. (2001). Frazeologia biblijna w języku polskim. Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej.
Koziara, S. (2002). Rola Biblii Gdańskiej w kształtowaniu stylowej odrębności polszczyzny bi- blijnej. Myśl Protestancka, 3–4, s. 69–80.
Kucała, M. (1999). Nazywanie Chrystusa w historii polszczyzny. W: B. Kreja (red.), Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego. Gdańsk: Wyd. UG, s. 205–212.
Kucała, M. (2000). Nazywanie Boga Ojca w historii polszczyzny. W: M. Ołdakowska-Kuflowa, U. M. Mazurczak (red.), Obraz Boga Ojca w kulturze. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, s. 55–66.
Kudasiewicz, J. (1973). Nazwy Jeruzalem i Jerozolima w użyciu św. Łukasza. Roczniki Teolo- giczno-Kanoniczne, 20, z. 1, s. 17–36.
Kuryłowicz, J. (1987). Synonimika i kontekst w Zeszycie próbnym Słownika polszczyzny XVI wieku. W: J. Kuryłowicz, Studia językoznawcze. Wybór prac opublikowanych w „Języku Polskim”. Warszawa: Państwowe Wyd. Naukowe, s. 500–506.
Lisowski, T. (2010). Sola Scriptura. Leksyka Nowego Testamentu Biblii gdańskiej (1632) na tle porównawczym. Ujęcie kwantytatywno-dystrybucyjne. Poznań: Wyd. Rys.
Malec, M. (1992). Miejsce imion biblijnych w antroponimii polskiej. W: M. Kamińska, E. Małek (red.), Biblia a kultura Europy. 200 lat chrześcijaństwa. Łódź: Wyd. UŁ, s. 86–94.
Matuszczyk, B. (2002). Biblia Gdańska (1632) wobec wzorca polskiego stylu biblijnego. Myśl Protestancka 3–4, s. 81–86.
Rzetelska-Feleszko, E. (2001). Nazwy własne. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski. Lublin: Wyd. UMCS.
Sobczykowa, J. (2000). O językoznawczej wartości komentarza w Biblii Jakuba Wujka. W: E. Woźniak (red.), Inspiracje chrześcijańskie w kulturze Europy. Łódź 2000: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, s. 155–167.
Sowa, F. (1992). Osobowe nazwy własne w polskich przekładach Biblii. W: M. Kamińska, E. Małek (red.), Biblia a kultura Europy. 200 lat chrześcijaństwa. Łódź: Wyd. UŁ.
Szurek, M.M. (2013a). Nazwy roślin i zwierząt jako źródło symboliki miłosnej w biblijnej Pieśni nad Pieśniami (porównanie wybranych przekładów polskich). W: P. Biczkowska i in. (red.), Wynaturzenie. Literatura, kultura, język, translatoryka. Gdańsk: Wyd. UG, s. 203–210.
Szurek, M.M. (2013b). Z dziejów polszczyzny biblijnej. Biblia Wujka (1599) a Biblia gdańska (1632). Studium komparatywne. Kraków: Collegium Columbinum.
Zarębski, R. (2005a). O rytualnym aspekcie zmiany imion w Biblii. W: R. Zarębski (red.), Rytuał. Język — religia. Materiały z konferencji 17–19 maja 2004 r. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie, s. 611–622.
Zarębski, R. (2005b). Słownik nazw osobowych w polskich przekładach Nowego Testamentu. Łódź: Archidiecezjalne Wyd. Łódzkie.
Zarębski, R. (2006). Nazwy osobowe w polskich przekładach Nowego Testamentu. Łódź: Archi- diecezjalne Wyd. Łódzkie.
Zmuda, E. (2012). Nominacje istot duchowych w pismach wybranych mistyków. Studium teoling- wistyczne. Kraków: Akademia Ignatianum–WAM.