Keywords
urban onymy
Cracow
lexicon
research conception
Cracow
lexicon
research conception
Abstract
The aim of this article is to outline a planned, large-scale, interdisciplinary research project of Cracow’s urban onymy. The accepted methodology for the diachronic and synchronic description and interpretation of urban names takes into account linguistic, sociological, historic and anthropo- logical perspectives. This methodology will allow this category of proper names to be regarded as a social communicative tool, as well as a cultural heritage preserving the history of the city, and the memory of its inhabitants. It will also be seen as a source that documents the geographic-topograph- ical past of the city, and/or the human activity within the economic and culture-created sphere.
The more complex elaboration on Cracow urbanonymy in the form of a monograph and an electronic dictionary consisting of legal, semi-legal and colloquial names, aims to illustrate and preserve the history and traditions of the centuries-old and multicultural city. Its purpose is to show the stability, changeability, variability and decline of proper names, as well as their growth. The sociological outlook additionally emphasizes the role of nomina propria in the acquirement of space and orientation in Cracow, as well as in the search for, or construction of, individual or collective identities among the inhabitants of large agglomerations.
References
Atlas historyczny miast polskich. Kraków. (2007). Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa (AHKr).
Balowski, M. (2011). Nazwy własne jako element mapy mentalnej (na przykładzie „Rodzinnej Europy” Czesława Miłosza). W: A. Pihan-Kijasowa, I. Sarnowska-Giefing (red.), Studia onomastyczne i dialektologiczne. Poznań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 21–41.
Belchnerowska, A., Białecki, T. (1987). Toponimia miasta Szczecina. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Bieńkowska, D., Umińska-Tytoń, E. (2012). Nazewnictwo miejskie Łodzi. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Brown , G., Brown, B.B., Perkins, D.D. (2004). New Housing as Neighborhood Revitalization: Place attachment and confidence among residents. Environment and Behavior, 36, s. 749–775.
Cieślikowa, A. (2010). Historia, tradycja i współczesność obecne dzięki antroponimom w nazwach ulic Krakowa. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii. Poznań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 325–335.
Dzikowski, W., Kopertowska, D. (1976). Toponimia Kielc. Nazwy części miasta i obiektów fizjograficznych oraz nazwy ulic i placów. Warszawa–Kraków: PWN.
Feldman, R.M. (1990). Settlement-Identity: Psychological bonds with home places in a mobile society. Environment and Behavior, 22, s. 183–229.
Górny, H. (2003). Tendencje onimiczne w nazwach krakowskich aptek. Acta Onomastica, XLIV, s. 15–28.
Górny, H. (2011). Nazwy własne placów targowych w wybranych miastach Polski — swoistość miejsca a model nazewniczy. Onomastica, LV, s. 93–105.
Górny, H. (2012). Od Logos, Libry, Litery do Głośnej Samotności — onimiczna mapa polskich księgarni i kluboksięgarni. Onomastica, LVI, s. 181–195.
Graf, M. (2011). Człowiek wobec onimicznej przestrzeni miasta — kilka uwag o współczesnej urbanonimii. Onomastica, LV, s. 107–118.
Gry w miasto. Rozmowy z Jackiem Purchlą o jego Krakowie. (2011). Kraków: Księgarnia Akademicka.
Handke, K. (1998). Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Jałowiecki, B., Szczepański, M. S. (2006). Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.
Jancewicz, B., Smołka, L. (2000). Nazwy ulic Wrocławia. Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia.
Jaracz, M. (2004). Sposoby nominacji bydgoskich kościołów i kaplic. W: M. Pająkowska-Kensik, M. Czachorowska (red.), Nazwy mówią. Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, s. 137–146.
Klisiewicz, E. (1993). Toponimia miejska. Źródła do rozważań nad historią miasta oraz materiał do ćwiczeń leksykalnych i słowotwórczych. Ojczyzna — Polszczyzna. Kwartalnik dla nauczycieli, 1 (40), s. 66–69.
Kopertowska, D. (2001). Kielce. Historia i współczesność w nazewnictwie. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej.
Krasnowolski, B. (1992). Ulice i place krakowskiego Kazimierza. Kraków: Universitas.
Kubicki , P. (2010). Miasto w sieci znaczeń. Kraków i jego tożsamości. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Myszka, A., Wisz, P. (2012). Nazwy ulic Rzeszowa. Historia i współczesność. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”.
Pabiś, M. (2006). Nazwy krakowskich aptek. Język Polski, LXXXVI, s. 376–388.
Palinciuc, E. (2007). Nazwy własne restauracji, kawiarni i klubów na krakowskim Kazimierzu w interpretacji historycznokulturowej. Onomastica, LII, s. 285–302.
Palinciuc, E. (2010). W nazewniczym tyglu krakowskich restauracji, kawiarni, klubów. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii. Poznań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 391–401.
Purchla, J. (1996). Kraków — prowincja czy metropolia? Kraków: Universitas.
Rewers, E. (2005). Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: TAiWPN Universitas.
Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2013). Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno-komunikacyjnej. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Rykiel, Z. (2008). Szata dezinformacyjna miasta. W: B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Szata informacyjna miasta. Warszawa: Wyd. Academica, s. 137–144.
Savage, M., Bagnall, G., Longhurst, B. (2005). Globalization and Belonging. London: Sage.
Semkowicz, W.iin. (oprac.) (1939, 1960). Atlas historyczny Polski. Materiały do słownika historyczno-geograficznego województwa krakowskiego w dobie Sejmu Czteroletniego (1788–1792). Warszawa–Wrocław–Kraków: PAU (AtKr).
Siwiec, A. (2004). Proper Names in the Perspective of the City as a Text of Culture. Slavia, 73, s. 1–7.
Siwiec, A. (2005). W onomastycznej przestrzeni miasta. Nazwy obiektów handlowo-usługowych wobec zmian w rzeczywistości społecznej i kulturze. W: J. Adamowski (red.), Przestrzeń w języku i kulturze. Lublin: Wyd. UMCS, s. 207–222.
Siwiec, A. (2006). Przestrzeń miejska jako przestrzeń onimiczna (uwarunkowania lingwistyczno-kulturowe). W: M. Święcicka (red.). Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 115–128.
Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1 (1985–1986), red. J. Wiśniewski. Wrocław. Cz. 2 (1989), red. A. Gąsiorowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Cz. 3 (1994), red. F. Sikora. Kraków: Secesja. Cz. 4 (2006, 2009), red. W. Bukowski. Kraków: Societas Vistulana [i kartoteka] (SHGKr), http://www.slownik. ihpan.edu.pl/browse.php?d=3edycja.
Stanisławska-Adamczewska, T., Adamczewski, J. (2000). Kraków, ulica imienia… Kraków: Oficyna Wydawnicza BiK.
Supranowicz, E. (1995). Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wyd. IJP PAN.
Święcicka, M. (red.) (2012). Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Tomkowicz, S. (1926). Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, ich nazwy i zmiany postaci. Biblioteka Krakowska, 63–64. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
Zagórski, Z. (red.) (2008). Nazewnictwo geograficzne Poznania. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.
Balowski, M. (2011). Nazwy własne jako element mapy mentalnej (na przykładzie „Rodzinnej Europy” Czesława Miłosza). W: A. Pihan-Kijasowa, I. Sarnowska-Giefing (red.), Studia onomastyczne i dialektologiczne. Poznań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 21–41.
Belchnerowska, A., Białecki, T. (1987). Toponimia miasta Szczecina. Szczecin: Wyd. Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Bieńkowska, D., Umińska-Tytoń, E. (2012). Nazewnictwo miejskie Łodzi. Łódź: Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego.
Brown , G., Brown, B.B., Perkins, D.D. (2004). New Housing as Neighborhood Revitalization: Place attachment and confidence among residents. Environment and Behavior, 36, s. 749–775.
Cieślikowa, A. (2010). Historia, tradycja i współczesność obecne dzięki antroponimom w nazwach ulic Krakowa. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii. Poznań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 325–335.
Dzikowski, W., Kopertowska, D. (1976). Toponimia Kielc. Nazwy części miasta i obiektów fizjograficznych oraz nazwy ulic i placów. Warszawa–Kraków: PWN.
Feldman, R.M. (1990). Settlement-Identity: Psychological bonds with home places in a mobile society. Environment and Behavior, 22, s. 183–229.
Górny, H. (2003). Tendencje onimiczne w nazwach krakowskich aptek. Acta Onomastica, XLIV, s. 15–28.
Górny, H. (2011). Nazwy własne placów targowych w wybranych miastach Polski — swoistość miejsca a model nazewniczy. Onomastica, LV, s. 93–105.
Górny, H. (2012). Od Logos, Libry, Litery do Głośnej Samotności — onimiczna mapa polskich księgarni i kluboksięgarni. Onomastica, LVI, s. 181–195.
Graf, M. (2011). Człowiek wobec onimicznej przestrzeni miasta — kilka uwag o współczesnej urbanonimii. Onomastica, LV, s. 107–118.
Gry w miasto. Rozmowy z Jackiem Purchlą o jego Krakowie. (2011). Kraków: Księgarnia Akademicka.
Handke, K. (1998). Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Jałowiecki, B., Szczepański, M. S. (2006). Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wyd. Naukowe Scholar.
Jancewicz, B., Smołka, L. (2000). Nazwy ulic Wrocławia. Wrocław: Towarzystwo Miłośników Wrocławia.
Jaracz, M. (2004). Sposoby nominacji bydgoskich kościołów i kaplic. W: M. Pająkowska-Kensik, M. Czachorowska (red.), Nazwy mówią. Bydgoszcz: Wyd. Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, s. 137–146.
Klisiewicz, E. (1993). Toponimia miejska. Źródła do rozważań nad historią miasta oraz materiał do ćwiczeń leksykalnych i słowotwórczych. Ojczyzna — Polszczyzna. Kwartalnik dla nauczycieli, 1 (40), s. 66–69.
Kopertowska, D. (2001). Kielce. Historia i współczesność w nazewnictwie. Kielce: Wyd. Akademii Świętokrzyskiej.
Krasnowolski, B. (1992). Ulice i place krakowskiego Kazimierza. Kraków: Universitas.
Kubicki , P. (2010). Miasto w sieci znaczeń. Kraków i jego tożsamości. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Myszka, A., Wisz, P. (2012). Nazwy ulic Rzeszowa. Historia i współczesność. Rzeszów: Stowarzyszenie Literacko-Artystyczne „Fraza”.
Pabiś, M. (2006). Nazwy krakowskich aptek. Język Polski, LXXXVI, s. 376–388.
Palinciuc, E. (2007). Nazwy własne restauracji, kawiarni i klubów na krakowskim Kazimierzu w interpretacji historycznokulturowej. Onomastica, LII, s. 285–302.
Palinciuc, E. (2010). W nazewniczym tyglu krakowskich restauracji, kawiarni, klubów. W: I. Sarnowska-Giefing, M. Graf (red.), Miasto w perspektywie onomastyki i historii. Poznań: Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, s. 391–401.
Purchla, J. (1996). Kraków — prowincja czy metropolia? Kraków: Universitas.
Rewers, E. (2005). Post-polis. Wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: TAiWPN Universitas.
Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2013). Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno-komunikacyjnej. Poznań: Wyd. Poznańskie.
Rykiel, Z. (2008). Szata dezinformacyjna miasta. W: B. Jałowiecki, W. Łukowski (red.), Szata informacyjna miasta. Warszawa: Wyd. Academica, s. 137–144.
Savage, M., Bagnall, G., Longhurst, B. (2005). Globalization and Belonging. London: Sage.
Semkowicz, W.iin. (oprac.) (1939, 1960). Atlas historyczny Polski. Materiały do słownika historyczno-geograficznego województwa krakowskiego w dobie Sejmu Czteroletniego (1788–1792). Warszawa–Wrocław–Kraków: PAU (AtKr).
Siwiec, A. (2004). Proper Names in the Perspective of the City as a Text of Culture. Slavia, 73, s. 1–7.
Siwiec, A. (2005). W onomastycznej przestrzeni miasta. Nazwy obiektów handlowo-usługowych wobec zmian w rzeczywistości społecznej i kulturze. W: J. Adamowski (red.), Przestrzeń w języku i kulturze. Lublin: Wyd. UMCS, s. 207–222.
Siwiec, A. (2006). Przestrzeń miejska jako przestrzeń onimiczna (uwarunkowania lingwistyczno-kulturowe). W: M. Święcicka (red.). Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 115–128.
Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. Cz. 1 (1985–1986), red. J. Wiśniewski. Wrocław. Cz. 2 (1989), red. A. Gąsiorowski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Cz. 3 (1994), red. F. Sikora. Kraków: Secesja. Cz. 4 (2006, 2009), red. W. Bukowski. Kraków: Societas Vistulana [i kartoteka] (SHGKr), http://www.slownik. ihpan.edu.pl/browse.php?d=3edycja.
Stanisławska-Adamczewska, T., Adamczewski, J. (2000). Kraków, ulica imienia… Kraków: Oficyna Wydawnicza BiK.
Supranowicz, E. (1995). Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wyd. IJP PAN.
Święcicka, M. (red.) (2012). Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Tomkowicz, S. (1926). Ulice i place Krakowa w ciągu dziejów, ich nazwy i zmiany postaci. Biblioteka Krakowska, 63–64. Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.
Zagórski, Z. (red.) (2008). Nazewnictwo geograficzne Poznania. Poznań: Wyd. Naukowe UAM.