Abstract
The river Wieprzówka is an approximately 30 km long, left tributary of the Skawa river in the western part of Lesser Poland. The paper presents critical comments and remarks on the entries in question published in the 12th volume of the series “Hydronymia Europaea” in 1996. Extensive use of contemporary maps, historical sources and some other published and unpublished materials has enabled the author to correct and / or enrich our knowledge of the river names of that area. In particular, many historical names which, according to the authors of the volume, referred to objects that no longer exist or are nameless, now can be unequivocally identified with local rivers and streams. Among the etymological remarks contained in the paper, perhaps the most interesting are those aiming at the reconstruction of a topographic term *krakovъ > *kraków connected with the arboreal flora.
References
ActTerrCrac — Acta terrestria Cracoviensia. Księgi ziemskie krakowskie, rkps, Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Krakowie [cyt. za: HE 12 i SHGKr].
Alexandrowicz, S. (1984). Najstarsza mapa szczegółowa ziem polskich: Stanisława Porębskiego mapa księstwa oświęcimskiego i zatorskiego z 1563 roku. Wątpliwości w sprawie genezy i autorstwa. Mente et Litteris, s. 357–372.
Andrych. — Andrychów, Krosno: P. U. H. Roksana. 2007.
AtlLasMałop — Atlas lasów Małopolski [skala 1: 50 000, dodatek do „Gazety Krakowskiej”, b.d. [2000–2013]].
Babik, Z. (2001). Najstarsza warstwa nazewnicza na ziemiach polskich (w granicach wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny). Kraków: Universitas.
Bańkowski, A. (1980). Metateza w toponimii polskiej. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN, 25, s. 5–15.
Bańkowski, A. (1982). Zmiany morfemiczne w toponimii polskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Boryś, W. (2005). Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Wyd. Literackie.
Czopek-Kopciuch, B. (1995). Adaptacje niemieckich nazw miejscowych w języku polskim. Kraków: IJP PAN.
Domański, J. (1968). Staropolskie nazwy rzeczne w okolicach Trzebnicy. Onomastica, XIII, s. 172–192.
Domański, J. (1996). [rec.] HE 9. Onomastica, XL, s. 199–208.
Domański, J. (2001). [rec.] K. Rymut, M. Majtán, Gewässernamen im Flußgebiet des Dunajec (Nazwy wodne dorzecza Dunajca), Stuttgart 1998 (HE 13). Onomastica, XLV, s. 338–348.
ÈSSJa — Ètimologičeskij slovar’ slavânskih âzykov. Praslavânskij leksičeskij fond. 1–. Moskva: Nauka, 1974–.
Florek, J., Stużyński, A., Mucha, J. (2007). Hydrodynamic Effects of Flood Wave Travel along Targaniczanka Stream. Acta Scientiarum Polonorum Formato Circumiectus, 6 (4), s. 37–48.
Fraenkel LEW — E. Fraenkel. Litauisches etymologisches Wörterbuch. 1–2. Heidelberg–Göttingen: Carl Winter & Vandenhoeck/Ruprecht, 1962–1965.
Fryś, A., Pytel-Skrzypiec, M., Wołek-Bury, M. (2014). Zdjęcia lotnicze naszego miasta z 1926 r. Nowiny Andrychowskie 9 (285), s. 34–38.
Głąb, T. (1967). Beskid Andrychowski. Kraków–Nowa Huta: Zarząd Oddziału PTTK przy Andrychowskich Zakładach Przemysłu Bawełnianego.
GM II — Lehns- und Besitzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürstenthümer im Mittelalter. Theil II. Leipzig: Verlag von S. Hirzel, 1883.
Godłowski, K. (1985). Przemiany kulturowe i osadnicze w południowej i środkowej Polsce w młodszym okresie przedrzymskim i w okresie rzymskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gonet, S. (1909). Śpiewki ludowe z okolic Andrychowa. Lud, 15, s. 108–136, 229–247, 340–355.
Gruchmanowa, M. (1970). Gwary zachodniej Wielkopolski. Poznań: UAM.
GWisła — Dorzecze górnej Wisły. 1–2. Warszawa: PWN, 1986.
HE — seria „Hydronymia Europaea”, Stuttgart: F. Steiner Verlag, 1985–2005.
HE 9 — K. Rymut. Gewässernamen im Flußgebiet der oberen Weichsel von der Quelle bis zu Soła und Przemsza (Nazwy wodne dorzecza górnej Wisły od źródeł do Soły i Przemszy). Stuttgart: F. Steiner Verlag, 1993.
HE 12 — K. Rymut. Rechte Zuflüsse zur Weichsel zwischen Soła und Dunajec (Nazwy wodne prawobrzeżnych dopływów Wisły między Sołą a Dunajcem). Stuttgart: F. Steiner Verlag, 1996.
HE 15 — K. Rymut. Gewässernamen im rechten Zuflußgebiet der Weichsel zwischen Dunajec und Wisłok (Nazwy prawobrzeżnych dopływów Wisły między Dunajcem a Wisłokiem). Stuttgart: F. Steiner Verlag, 2000.
Heck, W. (1891). Archiwa miejskie księstw oświęcimskiego i zatorskiego. Kraków: nakładem autora.
HW — Hydronimia Wisły. 1. Wykaz nazw w układzie hydrograficznym, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1965.
IndSGP — Indeks alfabetyczny wyrazów z kartoteki „Słownika gwar polskich”. 1–2. Kraków: IJP
PaN, 1999.
Karaś, M. (1963). Ze studiów nad toponomastyką Żywiecczyzny. 4. Przybradz. Onomastica, VIII, s. 61–68.
Kleczkowski, A. (1920). Dialekt Wilamowic w zachodniej Galicji. Fonetyka i fleksja. Kraków: PAU.
KodTyn — Kodeks dyplomatyczny klasztoru tynieckiego. Lwów: Ossolineum, 1875.
Kreja, B. (1960). Drobiazgi słowotwórcze. 3. Gwar. bożymęka, 4. Jaskrawy. Język Polski, XL, s. 44–46.
Kulczykowski, M. (1967). Dwa wieki miasta Andrychowa (1767–1967). Kraków: Komitet obchodu 200-lecia miasta Andrychowa.
Kummerer — Administrativ-Karte von der königreichen Galizien und Lodomerien […] von Carl Kummerer, Ritter von Kummersberg […]. Wien, 1855 [skala 1 : 115 200].
Lubaś, W. (1968). Nazwy miejscowe południowej części dawnego województwa krakowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
LuKrakXVI — Lustracja województwa krakowskiego 1564 roku. 1–2. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962.
LuKrakXVII — Lustracja województwa krakowskiego 1659–1664. 1–3. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2005.
Mal’k, R. N. (1974). Geografičeskaâ terminologiâ češskogo i slovackogo âzykov (na obŝeslavânskom fone). Minsk: Nauka i tehnika.
Metryka — Metryka józefińska, rkps, 1785–1788. Centralne Archiwum Historyczne, Lwów, zbiór nr 19 [cyt. za wypisami dotyczącymi miejscowości pow. śląskiego, przechowywanymi w pracowni Słownika Historyczno-Geograficznego Małopolski w Średniowieczu w Krakowie].
Mieg — Galicja na józefińskiej mapie topograficznej (1779–1783). IB, sekcje 1–30. Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny, 2012 [skala 1 : 28 800].
MoiKrewni — www.moikrewni.pl [internetowa wyszukiwarka nazwisk polskich wraz z lokalizacją na mapie powiatów].
MpAnd — Plan miasta i gminy Andrychów. Kraków: Wyd. Pod Aniołem, 1997 [dwie mapy, skale 1 : 11 000 i 1 : 31 000].
MpAndOkol — Andrychów i okolice [mapa]. Katowice: Przedsiębiorstwo Geodezyjno-Kartograficzne, 1991 [dwie mapy, skale 1 : 10 000 i 1 : 25 000].
MpBesMał — Beskid Mały. Mapa turystyczna. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, [skala 1 : 75 000].
MpBesMał50 — Beskid Mały. Mapa turystyczna. Kraków: Wyd. Compass, 2012 [skala 1 : 50 000].
MpNidInter — mapa sołectwa Nidek dostępna w serwisie gminy Wieprz: (http://wieprz.pl/content/ maps/solectwo_nidek_k.jpg).
MPV – Monumenta Poloniae Vaticana. 1–3. Kraków: Akademia Umiejętności, 1913–1914. MpWprzInter — mapa sołectwa Wieprz dostępna w serwisie gminy Wieprz: (http://wieprz.pl/content/maps/tablica_wieprz%20_k.jpg).
MpZiemOśw — Ziemia Oświęcimska. Mapa turystyczna. Wyd. 2. Kraków: Wyd. Compass, 2006 [skala 1 : 50 000].
MSGP — Mały słownik gwar polskich. Red. J. Wronicz. Kraków: Lexis, 2010.
Musiał, M. (2010). Śladami kultury góralskiej w Beskidzie Małym. Andrychów: Drukarnia Drukpress.
Nalepa, J. (1968). Słowiańszczyzna północno-zachodnia. Podstawy jedności i jej rozpad. Poznań: PTPN.
Nazwiska — K. Rymut. Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych. 1–10. Kraków: IJP PAN, 1992–1994.
NMPol — Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany. 1–. Kraków. IJP PAN–Wyd. Naukowe DWN, 1996–.
Oboza, A. (b. d.). Wieprzówka w aspekcie historycznym [czterostronicowa broszurka z kolorowymi zdjęciami rozdawana w 2012 r. w Izbie Regionalnej w Andrychowie; egzemplarz w dyspozycji autora].
Pietkiewicz, S. (1980). Studia nad dokładnością dawnych map ziem polskich. Trzy mapy z XVI i XVII wieku. Część 2: Mapa księstwa oświęcimskiego i zatorskiego Stanisława Porębskiego (1563). Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, Seria C 24, s. 63–78.
Porębski — Dvcatvs Oswieczensis et Zatoriensis descriptio. Sta[nisław]. Por[ębski]. pinxit. Wenecja 1573 [skala ok. 1 : 250 000].
PRNG — Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych, http://www.codgik.gov.pl/index.php/darmowe-dane/prng.html [pliki w formacie xml].
Putek, J. (1938). O zbójnickich zamkach, heretyckich zborach i oświęcimskiej Jerozolimie. Szkice z dziejów pogranicza śląsko-polskiego. Kraków.
Putek, J. (1946). Z dziejów wsi polskiej. Warszawa.
Putek, J. (1969). Miłościwe pany i krnąbrne chłopy włościany. Szkice i sylwetki z dziejów poddaństwa, pańszczyzny, grabieży wojskowych, procesów sądowych i innych form ucisku społecznego na dawnym pograniczu śląsko-polskim. Warszawa: LSW.
Rauscher, R. (1931). Soudní knihy osvětimské a zatorské z r. 1440–1562, Praha: Učená společnost Šafaříkova.
Rymar, E. (1989). O kilku pomijanych nazwach rzecznych w dorzeczu Parsęty. Onomastica, XXXIV, s. 269–271.
Rymut, K. (1982). Kto to byli świepietnicy? Studia Linguistica Polono-Jugoslavica, 2, s. 37–41. SEK — W. Boryś, H. Popowska-Taborska. Słownik etymologiczny kaszubszczyzny. 1–6. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1994–2010.
SG — Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. 1–15. Warszawa: nakładem F. Sulimierskiego i W. Walewskiego, 1880–1902.
SG-KP — Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN 1992. SGPKar — J. Karłowicz. Słownik gwar polskich. 1–6. Kraków: Akademia Umiejętności, 1900–1911.
SHGKr — Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu. 1–. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985–.
Siemionow, A. (1984). Ziemia wadowicka. Monografia turystyczno-krajoznawcza. Wadowice: Komisja Turystyki Górskiej Oddziału PTTK „Ziemia Wadowicka”.
Sławski SEJP — F. Sławski. Słownik etymologiczny języka polskiego. 1–5, Kraków: TMPJ 1952–1982.
SNGŚ — Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska. 1–16. Warszawa–Wrocław–Opole: PWN–Instytut Śląski w Opolu 1970–2014.
SP — Słownik prasłowiański. 1–. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1974–. SPPP — Starodawne Prawa Polskiego Pomniki. 1–10. Kraków 1856–1888.
SpXVI — Słownik polszczyzny XVI wieku. 1–. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1964–. SSN — Slovník slovenských nárečí. 1–. Bratislava: Veda 1995–.
SStp — Słownik staropolski. 1–11. Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–IJP PAN, 1953–2002.
T r u ś, R. (2008). Beskid Mały. Przewodnik. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Rewasz.
UN — Urzędowe nazwy miejscowości i obiektów fizjograficznych. 1–. Warszawa: Urząd Rady Ministrów, 1961 [cyt. głównie UN 16 — pow. wadowicki, Warszawa 1964].
UNMasz 16 — tzw. maszynopis profesorski UN [etap przejściowy systematyzowania zebranego w terenie materiału w celu ostatecznego opracowania i wydania zeszytów UN; cyt. tylko maszynopis obejmujący dawny pow. wadowicki, dokument obecnie digitalizowany w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie].
Wacyk, E. (1984). Beskid Makowski. Katowice: KAW.
Witkowski, W. (2013). Jeszcze raz o najdawniejszych zapożyczeniach ruskich (wschodniosłowiańskich) w języku polskim. Rocznik Slawistyczny, 62, s. 159–167.
Wolnicz-Pawłowska, E. (2006). Nazwy rzeczne dorzecza Warty od źródeł do ujścia Prosny. Warszawa: DiG.
WUN — Wykaz urzędowych nazw miejscowości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. 1–3. Warszawa: Wydawnictwa Akcydensowe, 1980–1982.
Zając, M., Zając, A. (red.). (2001). Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ.
ZDM — Zbiór dokumentów małopolskich. 1–8. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962–1975.
Zieliński, J. (2001). Ścieżkami Pańskiej Góry. Andrychów: Urząd Miejski w Andrychowie [?].
Zieliński, J. (2003). Do źródeł Wieprzówki, Andrychów: Polska Fundacja Ochrony Przyrody „Pro Natura” w Krakowie.
Zięba, P. (2009). Monografia wsi i parafii Bulowice koło Kęt. Kęty: Muzeum im. Aleksandra Kłosińskiego w Kętach.
Zwoliński, A. (1993a). Miasto Ankwiczów. Z dziejów Andrychowa. Kraków.
Zwoliński, A. (1993b). U stóp Jawornicy. Z historii Sułkowic-Bolęciny. Kraków: Urząd Miasta i Gminy w Andrychowie.
Żaki, A. (1974). Archeologia Małopolski wczesnośredniowiecznej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.