Keywords
anthroponymy in historical novels
grotesque-ludic and realistic trends
Old-Polish feminine names
Abstract
The article consists of two parts. In the first one, “Names of Pagan Wives of Mieszko I”, the author presented the names which the authors of four novels and one interview gave to the wives of the first historical ruler of Poland. In two of the novels, they mention seven names (according to the information provided by Gallus Anonymus, who wrote that Mieszko I “enjoyed seven wives”). In one of the novels one name is mentioned, and in the other one — two names. All those Old-Polish anthroponyms can either be found in dictionaries, or created in line with the convention of the time. It has to be admitted that the authors of the texts in question were faithful to the realistic trend while introducing proper names into historical novels. The interview with an American historian is different, as he created seven grotesque and ludicrous names.
The other part of the article is “The Name of the First Christian Wife of Mieszko I”. Eight historical novels were taken into account. Their authors used three forms of the Czech princess’ name: Dubrawka, Dobrawka and Dobrawa. This diversity resulted from the debates concerning the proper pronunciation of her name in Polish. Linguists prefer the form Dąbrówka (derived from the stem that means ‛dark’), which did not appear in any of the novels. It seems that the authors of the novels follow the idea of historians who prefer the form Dobrawa (connected with the adjective dobry ‛good’). The novels of the following authors were taken into account: J.I. Kraszewski, K. Bunsch, A. Gołubiew, F. Fenikowski, K. Dobkiewiczowa, and E. Cherezińska, as well as the interview with P.E. Steele, an American historian living in Poland.
References
AHP = Dygo, M., Kochanowski, J., Kopczyński, M. i Sikorska-Kulesza, J. (2000). Atlas Historii Polski [Atlas of the History of Poland]. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Brückner, A. (1985). Mitologia słowiańska i polska [Slavic and Polish Mythology]. Wstęp i oprac. S. Urbańczyk. Warszawa: PWN.
Buczek, K. (1939–1946). Dobrawa (Dubrawka, Dąbrówka) Przemyślidka. W: W. Konopczyński (red.), Polski słownik biograficzny [Polish Biographical Dictionary] (t. 5, s. 240–242). Kraków: PAU.
Dębek, B.A. (2018). Słowiańskie dzieje [Slavic History]. Warszawa: Bellona.
Gieysztor, A. (1978). Mieszko I. W: A. Garlicki (red.), Poczet królów i książąt polskich [Register of Polish Kings and Princes] (s. 16–25). Warszawa: Czytelnik.
Jasienica, P. (1978). Słowiański rodowód [Slavic Origins]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jasienica, P. (1986). Polska Piastów [Piast Poland]. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
KI = Fros, H. i Sowa, F. (1997–2007). Księga imion i świętych [Book of Names and Saints] (t. I–VI). Kraków: WAM.
Kosiński, T. (2017). Rodowód Słowian [Genealogy of Slavs]. Warszawa: Bellona.
Kosyl, C. (1998). Nazwy własne w literaturze pięknej [Proper names in belles-lettres]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopedia] (s. 363–387). Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie–Instytut Języka Polskiego PAN.
Lehr-Spławiński, T. (1932). Dąbrówka czy Dobrawa? [Dąbrówka or Dobrawa?]. Język Polski, 17, 404–409.
Manikowska, H. i Tazbirowa, J. (1993). Historia. Średniowiecze. Podręcznik dla szkół średnich klasy I liceum ogólnokształcącego, technikum i liceum zawodowego [History. The Middle Ages. A Textbook for Secondary Schools]. Warszawa: WSiP.
Michnik, H. i Mosler, L. (1961). Historia Polski do roku 1795 [History of Poland until 1795]. Warszawa: PZWS.
Micuń, J. (2002). Historia. Od starożytności do współczesności — vademecum [History. From Antiquity to the Present Day — A Handbook]. Warszawa: Translator.
Milewski, T. (1934). Pol. Dąb i Dąbrowa (Notatka etymologiczna) [Polish Dąb i Dąbrowa. (Etymological note)]. Prace Filologiczne, 16, 198–199.
Modrzewska, H. (1961). Dąbrówka (Dobrawka). W: W. Kowalenko, G. Labuda, T. Lehr-Spławiński (red.), Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII [Dictionary of Slavic Antiquities. Encyclopedic Outline of the Culture of the Slavs From the Earliest Times to the End of the 12th Century] (t. 1). Wrocław– Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
MSK = Leciejewicz, L. (red.). (1990). Mały słownik kultury dawnych Słowian [A Small Dictionary of the Culture of the Old Slavs]. Warszawa: Wiedza Powszechna.
NI = Kupis, B. (1991). Nasze imiona [Our Names]. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
SEBr = Brückner, A. (1970). Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language]. Warszawa: Wiedza Powszechna [Pierwodruk: Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927].
SEM = Rospond, S. (1984). Słownik etymologiczny miast i gmin PRL [Etymological Dictionary of Cities and Communes of the Polish People’s Republic]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
SEMot = Cieślikowa, A., Malec, M. i Rymut, K. (red.) (1995–2000). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych [Etymological and Motivational Dictionary of Old- Polish Personal Names] (t. I–VI). Kraków: DWN–Instytut Języka Polskiego PAN.
SESł = Sławski, F. (1983). Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (t. I). Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.
SI = Janowowa, W., Skarbek, A., Zbijowska, B. i Zbiniowska, J. (1975). Słownik imion [Dictionary of Names]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
SIW = Rymut, K. (1995). Słownik imion współcześnie w Polsce używanych [Dictionary of Names Currently Used in Poland]. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
SMiTK = Kopaliński, W. (1985). Słownik mitów i tradycji kultury [Dictionary of Myths and Cultural Traditions]. Warszawa: PIW.
SSNO = Taszycki, W. i in. (red.). (1965–1987). Słownik staropolskich nazw osobowych [Dictionary of Old-Polish Personal Names] (t. I–VII). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Starczewska, K., Korulska, E., Laskowski, P., Dzierzgowska, A., Nartowska, B.,
Ługowska, M. i Izdebski, T. (2000). Świat średniowieczny [Medieval World]. Warszawa: PWN.
Taszycki, W. (1939). A jednak Dąbrówka [Dąbrówka, after all]. Język Polski, 24, 86–89.
Taszycki, W. (1958). Rozprawy i studia polonistyczne [Dissertations and Polish Studies] (t. I: Onomastyka). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Urbańczyk, S. (1961). Dąbrówka (Dubrawka). W: W. Kowalenko, G. Labuda, T. Lehr-Spławiński (red.), Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII [Dictionary of Slavic Antiquities. Encyclopedic Outline of the Culture of the Slavs From the Earliest Times to the End of the 12th Century] (t. 1, s. 333). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Walczak, B. (1990). Osobliwe nazewnictwo powieści Zbigniewa Nienackiego Dagome iudex [Peculiar naming in Zbigniew Nienacki’s novel Dagome iudex]. Poradnik Językowy, 1990, nr 1, 19–32.
Wróbel, H. (1984). Formacje gradacyjne [Gradation formations]. W: R. Grzegorczykowa, R. Laskowski i H. Wróbel (red.), Gramatyka współczesnego języka polskiego. Cz. 1: Morfologia [A Grammar of Contemporary Polish: Morphology] (s. 437–441). Warszawa: PWN.