Nazwy własne w piśmiennictwie średniowiecznym wobec obrazowości staropolszczyzny

The work concerns the possibility of using onomastic instruments for researching the imagery of Old-Polish. One can observe the potential of proper names that is useful in describing the complexity of Medieval Polish, especially that there are few texts written in Polish remaining from the Middle Ages. Proper names, due to their semantic potential of connotations and their many functions, may be analyzed in various contexts, which is helpful in the analysis of medieval language. The author attempts to highlight a few selected problems concerning the relationship between onyms and the imagery of the Old-Polish language. The observations were conducted taking into account the semantic potential of proper names as well as their function in co-creating various discourses and styles.

https://doi.org/10.17651/ONOMAST.65.2.6

PDF (Polski)

ePub

mobi

References

Adamczyk, Z. (1980). Biblijno-apokryficzne narracje w literaturze staropolskiej do końca XVI wieku [Biblical-Apocryphal Narrations in Old Polish Literature Until the End of the 16th Century]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Adamczyk, Z. (1998). Apokryf [Apocrypha]. W: T. Michałowska, B. Otwinowska, E. Sarnowska-Temeriusz (red.), Słownik literatury staropolskiej. Średniowiecze — renesans — barok [Dictionary of Old Polish Literature. Middle Ages — Renaissance — Baroque] (s. 46–55). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Cienkowski, W. (1972). Teoria etymologii ludowej [The Theory of Folk Etymology]. Warszawa: PWN.

Cieślikowa, A. (1990). Staropolskie odapelatywne nazwy osobowe. Proces onimizacji [Old Polish Deappellative Personal Names]. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Cieślikowa, A. (1993). Nazwy własne w różnych gatunkach tekstów literackich [Proper names in various genres of literary texts]. W: M. Biolik (red.), Onomastyka literacka [Literary Onomastics] (s. 33–39). Olsztyn: Wydawnictwo WSP.

Cieślikowa, A. (2001). Nazwa w tekście a tekst w nazwie [Name in text or text in name]. W: A. Pajdzińska, R. Tokarski (red.), Semantyka tekstu artystycznego [The Semantics of an Artistic Text] (s. 99–108). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Cś = Rzepka, W.R. i Wydra, W. (red.). (1996). Cały świat nie pomieściłby ksiąg. Staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne [The Whole World Could Not Contain the Books. Old Polish Folktales and Apocryphal Legends]. Warszawa–Poznań: PWN.

Długosz-Kurczabowa, K., i Dubisz, S. (2001). Gramatyka historyczna języka polskiego [Historical Grammar of the Polish Language]. Warszawa: Wydawnictwo UW.

Głowiński, M., Kostkiewiczowa, T., Okopień-Sławińska, A., i Sławiński, J. (1989). Słownik terminów literackich [Dictionary of Literary Terms]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Handke, K. (1976). Budowa morfologiczna i funkcje compositów polskich (z uwzględnieniem innych języków zachodniosłowiańskich) [Morphological Structure and Functions of Polish Compounds (Taking Into Account Other West Slavic Languages)]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Jadacka, H. (2001). System słowotwórczy polszczyzny (1945–2000) [The Word-Formation System of Polish (1945–2000)]. Warszawa: PWN.

Janowska, A. (2007). Polisemia staropolskich czasowników. Źródła — swoistość — konsekwencje [Polysemy of Old Polish Verbs. Sources — Specificity — Consequences]. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Krążyńska, Z. (2000). Z zagadnień semantyki i składni staropolskich czasowników [On the issues of semantics and syntax of Old Polish verbs]. W: K. Rymut i W.R. Rzepka (red.), Studia historycznojęzykowe, III: Rozwój polskiego systemu językowego [Historical and Linguistic Studies III: Development of the Polish Language System] (s. 213–219). Kraków: IJP PAN.

Makarski, W. (2005). Onimiczny kształt Tryptyku rzymskiego Jana Pawła II [The onymic shape of Roman Triptych by John Paul II]. Język Polski, 85(3), 161–170.

Malec, M. (1971). Budowa morfologiczna staropolskich złożonych imion osobowych [Morphological Structure of Old Polish Personal Names]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Matusiak-Kempa, I. (2019). Nomen omen. Studium antroponimiczno-aksjologiczne [Nomen Omen. Anthropological and Axiological Study]. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.

Michałowska, T. (1995). Średniowiecze [The Middle Ages]. Warszawa: PWN.

Niewiara, A. (2000). Wyobrażenia o narodach w pamiętnikach i dziennikach z XVI–XIX wieku [Notions About Nations in Diaries and Journals from the 16th–19th Centuries]. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Ppś = Włodarski, M. (red.). (1997). Polska poezja świecka XV wieku [Polish Secular Poetry of the 15th Century]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rejter, A. (2016). Nazwa własna wobec gatunku i dyskursu [Proper Name Towards Genre and Discourse]. Katowice: Wydawnictwo UŚ.

Rejter, A. (2020). Obrazowość polszczyzny średniowiecznej i jej współczesne korelaty. Rozważania wprowadzające [Picturesqueness of medieval Polish and its contemporary correlates. Preliminary remarks]. Prace Językoznawcze, 22(4), 139–149. Rejter, A. (w druku). Emocjonalność a obrazowość polszczyzny średniowiecznej i ich tekstowe aktualizacje [The emotionality and the imagery of medieval Polish and their textual updates].

Rogowska-Cybulska, E. (2019). Powtarzali „za-łom-za-łom-za-łom” i tak powstała Łomza… O etymologiach nienaukowych nazw miejscowości powiatu łomżyńskiego [They Repeated za-łom-za-łom-za-łom and this is how Łomza Was Created… About the Unscientific Etymologies of Place Names in the Łomża District]. Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Rospond, S. (2000). Gramatyka historyczna języka polskiego [Historical Grammar of the Polish Language]. Wyd. 4. Warszawa: PWN.

Rutkowski, M., i Skowronek, K. (2020). Onomastyczna analiza dyskursu [The Onomastic Discourse Analysis]. Kraków: Wydawnictwo AGH.

Rzepka, W.R., i Walczak, B. (1999). Bóg i szatan w polszczyźnie XVI wieku [God and Satan in the Polish language of the 16th century]. W: B. Kreja (red.), Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego [One Thousand Years of the Polish Religious Vocabulary] (s. 57–66). Gdańsk: Wydawnictwo UG.

Sarnowska-Giefing, I. (2003). Od onimu do gatunku tekstu. Nazewnictwo w satyrze polskiej do 1820 roku [From an Onym to the Genre of Text. Onomastics in Polish Satire Until 1820]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

SEBor = Boryś, W. (2005). Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language]. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

SStp = Urbańczyk, S. i in. (red.). (1953–2002). Słownik staropolski [The Old Polish Dictionary] (t. 1–10). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich– Instytut Języka Polskiego PAN.

Włodarski, M. (1997). Wstęp [Introduction]. W: M. Włodarski (red.), Polska poezja świecka XV wieku [Polish Secular Poetry of the 15th Century]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

WSJP PAN = Wielki słownik języka polskiego PAN [The Polish Academy of Sciences Great Dictionary of Polish ]. https://www.wsjp.pl/ (dostęp: marzec 2021).