Keywords
Graeco-Roman antiquity
crime novel
Marek Krajewski
Abstract
Proper names derived from the nexus of the ancient Graeco-Roman tradition, namely of Greek and
Latin languages, are due to cultural and identity-related reasons a vital component of the contemporary
Polish language namespace. These onyms mostly belong to such varieties of Polish as academic,
literary/bookish, and are mostly written. In onomastics they are considered transmitters of modernday
popular culture among whose products features the crime novel aimed at the mass reader. The
present exploration or first approximation, with its qualitative rather thsn quantitative (statistical)
character, sets out to try to present, arrange, classify, and describe the ways in which a recipient is
onymically referred to the cultures of antiquity within Marek Krajewski’s eight crime stories, paying
particular attention to their functional aspect and onymic status. The research should form part
of cultural onomastics and literary onomastics as well as other linguistic disciplines such as lexicology
and phraseology/phrasematics. The excerpts of the novels contain: (a) onyms of ancient origin
used in their primary sense to identify and differentiate the referents associated with the culture of
classical antiquity (e.g. the personal names of the men of culture of Antiquity and of philosophy);
(b) proper names based on onyms or appellatives deriving from classical languages and antiquity;
(c) ancient eponymisms, or common names taken at their root from ancient nomina propria, appellative
derivatives stemming from Greek or Latin onyms among them; and (d) eponymous phrasemes
incorporating either onyms of ancient pedigree or the appellatives and derivatives they gave rise to.
The linguistic tapestry thus reviewed is a testimony to antiquity’s impact on Polish, whose facets
clearly reflects its multicultural and intertextual nature. At the same time, it displays how antiquity
is received in Polish culture as an ongoing process but here of the popular sort.
References
Brylla, W. (2016). Polski kryminał retro. Między innowacją, naśladownictwem a literackim kiczem [Polish retro crime fiction. Between innovation, imitation and literary kitsch]. W: D. Kulczycka, M. Ruszczyńska i W. Brylla (red.), Scripta Humana. T. 5: Kryminał. Między tradycją a nowatorstwem (s. 223–236). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
Chlebda, W. (2001). Frazematyka [Phrasematics]. W: J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski (s. 335–342). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Czeszewski, M. i Foremniak, K. (2011). Ludzie i miejsca w języku. Słownik frazeologizmów eponimicznych [People and places in language. Dictionary of eponymic phraseologisms]. Warszawa: Wydawnictwo UW.
Domaciuk-Czarny, I. (2015). Nazwy własne w przestrzeni literackiej i wirtualnej typu fantasy [Proper names in fantasy literary and virtual space]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Gałkowski, A. (2012). Terminologia onomastyczna [Onomastic terminology]. https://onomastyka.uni.lodz.pl/strona-glowna/terminologia-polska (dostęp: 19.01.2022).
Graf, M. (2006). Onomastyka na usługach socrealizmu. Antroponimia w literaturze lat 1949–1955 [Onomastics in the service of socrealism. Anthroponymy in literature from 1949–1955]. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Graf, M. (2011). Współczesne badania onomastycznoliterackie — problemy i perspektywy [Contemporary onomastic and linguistic studies — problems and perspectives]. Poznańskie Spotkania Językoznawcze. Studia onomastyczne i dialektologiczne, 22, 55–74.
Graf, M. (2015). Literackie nie-nazywanie. Onomastykon polskiej prozy współczesnej [Literary non-naming. An onomastykon of Polish contemporary prose]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Kiszka-Pytel, B. (2019). Nazwy własne w najnowszej prozie polskiej — między idiolektem a problematyką współczesnej kultury [Proper names in recent Polish prose — between idiolect and contemporary cultural issues]. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Luboń, A. (2019). Filologia klasyczna i retrokryminały. O pisarstwie Marka Krajewskiego [Classical philology and retrocriminals. On the writings of Marek Krajewski]. W: A. Nęcka, D. Nowacki i J. Pasterska (red.), Skład osobowy. Szkice o prozaikach współczesnych (t. 3, s. 129–168). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Nowak, M. (2018). Onomastykon wybranych poznańskich powieści kryminalnych (urbanonimy i antroponimy) [Onomasticon of selected Poznan crime novels (urbanonyms and anthroponyms)]. Język. Religia. Tożsamość, 1(17), 51–62.
Puda-Blokesz, M. (2021). Kultura wysoka na służbie, czyli o mitologizmach we współczesnych stylach i odmianach polszczyzny [High culture on duty, or mythologisms in contemporary styles and varieties of Polish language]. Slavia Meridionalis, 21, 1–18. https://doi.org/10.11649/sm.2389
Puda-Blokesz, M. (2022a). Językowe ślady starożytnej kultury grecko-rzymskiej w powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego [Linguistic traces of ancient Greco-Roman culture in the detective novels of Marek Krajewski], Język Polski, 3, 66–78. https://doi.org/10.31286/JP.01023
Puda-Blokesz, M. (2022b). Mitologizmy grecko-rzymskie w retrokryminałach Marka Krajewskiego — konwencja i inwencja w aspekcie funkcjonalnym [Greco-Roman mythologisms in Marek Krajewski’s retrocriminals — convention and invention in functional terms]. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, 17, 186–199. https://doi.org/10.24917/20831765.17.14
Rejter, A. (2019). Nazwy własne w kon/tekstach kultury [Proper names in con/texts of culture]. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Rudnicka, E. (2020). Z Parnasu na Helikon — mitologiczne i realistyczne interferencje konotacyjne na przykładzie procesów apelatywizacji wybranych nazw miejscowych [From Parnassus to Helicon — mythological and realist connotational interference on the example of the apelativisation processes of selected place names]. W: M. Puda-Blokesz i M. Ryszka-Kurczab (red.), Dziedzictwo antyczne i biblijne dziś. Dialog z Tradycją (t. 8, s. 49–68). Kraków: Collegium Columbinum.
Sarnowska-Giefing, I. (2010). Toposy i tematy imienne w perspektywie onomastyki literackiej [Topos and name topics in the perspective of literary onomastics]. W: H. Pelcowa (red.), W świecie nazw. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Czesławowi Kosylowi (s. 345–355). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Sławkowa, E. (2016). Tekst literacki w kręgu językoznawstwa [Literary text in linguistics] (t. 1–2). Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Szerszunowicz, J. (2009). Konotacje nazw własnych i ich frazeotwórczy potencjał w ujęciu konfrontatywnym [The connotation of proper names and their phrase-forming potential in a confrontational approach]. Prace Językoznawcze, 11, 191–208.
Weżgowiec, B. (2010). „O mieście, którego nie ma”, czyli Wrocław w kryminalnych powieściach Marka Krajewskiego [„On the city that doesn’t exist”, Wrocław in the detective novels of Marek Krajewski]. ZN TD UJ — Nauki Humanistyczne, 1, 124–139.
Wróblewska, V. (2015). Kryminał — między sztuką (słowa) a kiczem [The crime story — between art (of words) and kitsch]. W: T. Dalasiński i T. S. Markiewka (red.), Kryminał. Gatunek poważ(a)ny? T. 1: Kryminał a medium (literatura — teatr — film — serial — komiks) (s. 25–38). Toruń: EpiLog.
Zieliński, K. (2016). The Ancient Quotations in Marek Krajewski’s Detective Novels. W: K. Dominas, E. Wesołowska i B. Trocha (red.), Antiquity in Popular Literature and Culture (s. 51–64). Newcastle: Cambridge Scholars Publishing.