Abstract
Although garden squares have existed in Polish cities for a long time, it was not until this century that they began to be given proper names. In August 2023 there were nearly one and a half thousand such named objects in Poland, while in November 2024 their number exceeds 1550 and is steadily increasing. The banks of names waiting to be used, kept by local authorities, are ever increasing as well. Observing this process of nomination constitutes a kind of natural social experiment, in which an urban name is largely freed from the pragmatic function traditionally ascribed to it so far and from the limitations that this function entails, such as length, ease of articulation, consistency with the semantic nest, or unambiguity in the postal address function. The subject of the article is a synchronic analysis of all the names of garden squares of Poland, classified according to their location and by semantic categories. The text answers the questions of whether there are cities or voivodeships where garden squares are more popular and what motivational tendencies for their nomination prevail. The social perception of their creation and the controversies and disputes that sometimes accompany their name-giving process are also discussed, using selected examples. The authors consider what social needs are met in the creation of garden square names, and what the future and subsequent consequences of this new naming fashion may be.
References
Billig, M. (2008). Banalny nacjonalizm [Banal nationalism], tłum. M. Sekerdej. Kraków: Znak.
Bobiński, M. (2009, 27 marca). Skwer Wolnego Tybetu — Warszawa bała się Chin, Olsztyn nie. Naszemiasto.pl. https://naszemiasto.pl/skwer-wolnego-tybetu-warszawa-bala-sie-chin-olsztyn-nie/ar/c2-4430798
Bubak, J. (1965). Nazwy przeniesione w polskiej toponomastyce [Transferred names in Polish toponomastics], cz. I. Onomastica, 10, 50–73.
Bubak, J. (1966). Nazwy przeniesione w polskiej toponomastyce [Transferred names in Polish toponomastics], cz. II. Onomastica, 11, 43–61.
Gałkowski, A. (2020). Feminine urbanonymy in Polish and Italian linguistic landscapes. Lege Artis. Language Yesterday, Today, Tomorrow, 5(1), 2–53.
Handke, K. (1992). Polskie nazewnictwo miejskie [Polish urban names]. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Omnitech Press.
Handke, K. (1997). Przemiany w polskim nazewnictwie miejskim ostatniego półwiecza jako obraz działań pragmatycznych [Changes in Polish urban naming in the last half-century as an image of pragmatic action]. W: K. Handke, H. Popowska-Taborska (red.), Rozważania i analizy językoznawcze. Wybór prac wydanych z okazji 65. urodzin Autorki (s. 469–476). Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.
Kaleta, Z. (1998). Teoria nazw własnych [Theory of proper names]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 15–36). Warszawa — Kraków: Instytut Języka
Polskiego PAN.
Kursa, M. (2022, 28 września). Centrum Krakowa szatkowane na skwery upamiętniające kogoś. Rada Dzielnicy I mówi „stop” [Krakow’s center divided into squares commemorating someone. District I council says “stop”]. Gazeta Wyborcza. https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,28959751,centrum-krakowa-szatkowane-na-skwery-upamietniajace-kogos-rada.html
LOS. (2022, 25 lipca). Oto najbiedniejsze gminy w kraju. Od „polskiego Kuwejtu” dzieli je przepaść. Money.pl. https://www.money.pl/gospodarka/oto-najbiedniejsze-gminy-w-polsce-od-polskiego-kuwejtu-dzieli-je-przepasc-6794258187754368a.html
Nisbett, R.E. (2015). Geografia myślenia. Dlaczego ludzie Wschodu i Zachodu myślą inaczej? (przeł. E. Wojtych) [The geography of thought: How Asians and Westerners think differently… and why]. Sopot: Smak Słowa.
Oronowicz-Kida, E. (2014). Oficjalne nazwy wiejskich ulic w województwie podkarpackim: studium językowo-kulturowe [Official names of streets in the villages of the Podkarpackie Voivodship: A linguistic and cultural study]. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2013). Genologia onimiczna. Nazwa własna w płaszczyźnie motywacyjno-komunikatywnej [Onymic genology. Proper name on a motivational and communicational level]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Rutkiewicz-Hanczewska, M., Walkowiak, J. (2023). Kobiety w nazwach polskich ulic nadanych w latach 2018–2022: stagnacja czy zmiana? [Women in Polish street names: stagnation or change?]. Język Polski, 4, 91–108.
Rutkowski, M. (2024). Polska toponimia miejska jako banalny kanon kultury [Polish urban toponymy as a banal canon of culture]. Onomastica, 68, 29–41. https://doi.org/10.17651/ONOMAST.68.3
Rutkowski, M., Skowronek, K. (2020). Onomastyczna analiza dyskursu [Onomastic discourse analysis]. Kraków: Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej.
Treder, J. (1979). Nazwy ponowione wśród nazw przeniesionych [Reiterated names among the transferred ones]. Onomastica, 24, 19–43.
Treder, J. (1980). Nazwy typu Betlejem, Brazylia, Warszawa na Kaszubach [Names like Betlejem, Brazylia, Warszawa in Kashubia]. Jantarowe Szlaki, 23, 56–57.
Walkowiak, J. (2022). These garden squares are made for naming: New onyms in Polish urban space. W: O. Felecan, A. Bugheşiu (red.), Proceedings of the Fifth International Conference on Onomastics “Name and Naming” — Multiculturalism in Onomastics (s. 559–569). Cluj Napoca: Editura Mega.
Walkowiak, J., Rutkiewicz-Hanczewska, M. (2022). Nazwa w poszukiwaniu obiektu, czyli o nowej tendencji w nazewnictwie polskich miast ze szczególnym uwzględnieniem urbanonimii Poznania [A name in search of an object: The most recent trend in the naming of Polish cities with particular reference to the urbanonymy of Poznan]. W: M. Rutkiewicz-Hanczewska, J. Walkowiak (red.), Wielkopolska nazwami opisana (T. 2, s. 60–78). Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Zagórski, Z. (2008). Nazwy części miasta (dzielnic, osiedli, wsi, osad miejskich) [Names of parts of the city (districts, settlements, villages, urban settlements)]. W: Z. Zagórski (red.), Nazewnictwo geograficzne Poznania. Zbiór studiów (s. 29–40). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.