Personal names in Polish in relation to gender
PDF (Polski)

Keywords

personal names
category of gender
categorization of names
unisex names
name changes

Abstract

In Polish, there is an established pattern of assigning distincly men’s and women’s personal names. The linguistic form of many names contains a grammatical marker of gender that identifies it as either a man’s or a woman’s name. Socially accepted ways of coding gender-related information are grounded in cognitively entrenched schemas, thanks to which the speaker distinguishes and categorizes names. A schema is linked with the linguistic form of a name, associated with a given gender. Taking into account morphological (inflectional) features of personal names, one can identify, in this anthroponymic class, more or less prototypical names (with respect to the category of gender). The more prototypical ones are those in which gender is clearly coded in a systemic manner (on the basis of primary schemas), i.e. when the masculine gender is marked by zero ending and a stem with a final consonant, while the feminine gender by the ending -a. In usage, however, there are also names in which this kind of correlation is violated, and which can be used as either men’s or women’s names. From this perspective, the study considers units in which the reference of gender is extended and some (especially modern, less traditional) names belong to the unisex category. The pressure from social convention and cultural patterns renders those names rather limited in circulation, with speakers obtaining information from other languages (foreign naming patterns) and increasingly from the media, especially the Internet. Naming practices in Poland are changing; for example, an increase in the use of unisex names can be observed. However, because those names do not identify gender, it can be assumed that their status in Polish will continue to be marginal. A separate issue that merits further research is the dynamics of names and naming that result from recognizing various gender (self-)identities.

https://doi.org/10.17651/ONOMAST.68.5
PDF (Polski)

References

Alford, R.D. (1988). Naming and Identity: A Cross-Cultural Study of Personal Naming Practices. New Haven, Conn.: HRAF Press.

Andrzej Maria Lewicki. (2021, 20 maja). W: Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Maria_Lewicki&oldid=63373479

Anu (1) . (2019, 22 stycznia). W: Behind the Name. The etymology and history of first names. https://www.behindthename.com/name/anu-1

Anu (2) . (2022, 7 grudnia). W: Behind the Name. The etymology and history of first names. https://www.behindthename.com/name/anu-2

Ariel, (2021, 25 kwietnia). W: Behind the Name. The etymology and history of first names. https://www.behindthename.com/name/ariel

Artur Maria Swinarski . (2021, 20 października). W: Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Artur_Maria_Swinarski&oldid=64855731

Barry, H. III, Harper, A.S. (1993). Feminization of Unisex Names from 1960 to 1990. Names. A Journal of Onomastics, 41(4), 228–238. https://doi.org/10.1179/nam.1993.41.4.228

Barry, H. III, Harper, A.S . (2014). Unisex Names for Babies Born in Pennsylvania 1990– 2010. Names. A Journal of Onomastics, 62(1), 13–22. https://doi.org/10.1179/0027773813Z.00000000060

Brylla, E. (2009). Female Names and Male Names. Equality between the Sexes. W: W. Ahrens, A. Embleton, A. Lapierre (red.), Names in Multi-Lingual, Multi-Cultural and Multi-Ethnic Contact. Proceedings of the 23rd International Congress of Onomastic Sciences, August 17–22 2008 (s. 176–181). Toronto, Canada: York University.

Bubak, J. (1983). Wykaz imion używanych w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej [List of first names used in the People’s Republic of Poland]. Język Polski, 63(1–2), 72–84.

Burchacki, A. (2022, 21 lipca). Anu Czerwiński: Nie ma dla mnie szablonu. Vogue. https://www.vogue.pl/a/anu-czerwinski-nie-ma-dla-mnie-szablonu

Cieślikowa, A. (1991). Derywacja paradygmatyczna w staropolskiej antroponimii [Paradigmatic derivation in Old Polish anthroponymy]. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Dubisz, S. (red.). (2006). Uniwersalny słownik języka polskiego PWN [Universal dictionary of the Polish language PWN]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Felecan, O. (2015). Se poate vorbi în română de (pre)nume unisex? [Can one talk in Romanian about unisex (first) names?]. W: O. Felecan (red.), Name and Naming. Conventional/Unconventional in Onomastics. Proceedings of the Third International Conference on Onomastics (s. 149–162). Cluj Napoca: Mega; Argonaut.

Gębka-Wolak, M. (2022). Językowe wykładniki niebinarności płci w polszczyźnie. Część 2: Innowacje a system i tendencje rozwojowe [Linguistic markings of non-binary gender in Polish. Part 2: Innovation vs. systemic rules and evolutionary tendencies]. Prace Językoznawcze, 24(1), 101–116. https://doi.org/10.31648/pj.7602

Imiona nadawane dzieciom w Polsce . (b.d.). [Zbiór danych]. Ministerstwo Cyfryzacji. https://dane.gov.pl/pl/dataset/219,imiona-nadawane- dzieciom-w-polsce

Kaleta, Z. (1998). Gramatyka nazw własnych [Grammar of proper names]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 37–44). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Karpluk, M. (1961). Słowiańskie imiona kobiece [Slavic female names]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kosyl, C. (1983). Forma i funkcja imion osobowych we współczesnej polszczyźnie [Form and function of personal names in modern Polish language]. W: C. Kosyl, Forma i funkcja nazw własnych (s. 41–51). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Kylie (2022, 21 stycznia). W: Behind the Name. The etymology and history of first names. https://www.behindthename.com/name/kylie

Langacker, R.W. (2009). Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie (E. Tabakowska i in., tłum.). Kraków: Universitas. (Oryginalna praca opublikowana w 2008 r.).

Lieberson, S., Dumais, S., Baumann, S . (2000). The Instability of Androgynous Names: The Symbolic Maintenance of Gender Boundaries. American Journal of Sociology, 105(5), 1249– 1287. https://doi.org/10.1086/210431

Lyons, J. (1984). Semantyka 1 [Semantics 1] (A. Weinsberg, tłum.). Warszawa: PWN. (Oryginalna praca opublikowana w 1977 r.).

Malec, M. (1996). O imionach i nazwiskach w Polsce. Tradycja i współczesność [On names and surnames in Poland. Tradition and modernity]. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.

Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze [First name in Polish anthroponymy and culture]. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.

Malec, M. (2007). Stopnie otwartości systemu imion w Polsce [Degrees of opennes of the system of given names in Poland]. W: A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek (red.), Nowe nazwy własne — nowe tendencje badawcze (s. 125–137). Kraków: PANDIT.

Myszka, A. (2007). Przezwiska młodzieżowe — nowe struktury, nowe bazy semantyczne [Nicknames used by young people — new structures, new semantic bases]. W: A. Cieślikowa, B. Czopek-Kopciuch, K. Skowronek (red.), Nowe nazwy własne — nowe tendencje badawcze (s. 267–279). Kraków: Wydawnictwo PANDIT.

Nikita (film). (2022, 20 stycznia). Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nikita_(film)&oldid=66027241

Nikola Kołodziejczyk . (2022, 26 grudnia). W: Wikipedia. https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nikola_Kołodziejczyk&oldid=69133309

Nowosad–Bakalarczyk, M. (2009). Płeć a rodzaj gramatyczny we współczesnej polszczyźnie [Gender and grammatical gender in contemporary Polish]. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Perlin, J., Mielczarek, A. (2014). Kategoria płci w języku polskim [The category of gender in Polish]. Linguistica Copernicana, 11, 131–141. https://doi.org/10.12775/LinCop.2014.041

Piżl, A. (2023, 22 kwietnia). Gdy osoba niebinarna uwalnia swoje imię od rodzaju, nie ma znaczenia, ani czy ci się to imię podoba, ani czy rozumiesz niebinarność. Wysokie Obcasy. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,100865,29673308,gdy-osoba-niebinarna-uwalnia-swoje-imie-od-rodzaju-nie-ma-znaczenia.html

Rada Języka Polskiego (2010). Opinie o imionach: Carmen. https://rjp.pan.pl/opinie-o-imionach-main/1271-carmen-karmena (dostęp: 6.04.2023).

Rada Języka Polskiego (2019a). Opinie o imionach: Leo. https://rjp.pan.pl/opinie-o-imionach-main/1970-leo-2 (dostęp: 6.04.2023).

Rada Języka Polskiego (2019b). Opinie o imionach: Neo. https://web.archive.org/web/20230131204131/https://rjp.pan.pl/opinie-o-imionach-main/1957-neo-2 (dostęp: 6.04.2023).

Rada Języka Polskiego (2021a). Opinie o imionach: Niko. https://web.archive.org/web/20221025110424/https://rjp.pan.pl/opinie-o-imionach-main/2077-niko-2 (dostęp: 6.04.2023).

Rada Języka Polskiego (2021b). Opinie o imionach: Antonie. https://web.archive.org/web/20230927042125/https://rjp.pan.pl/opinie-o-imionach-main/2051-antonie (dostęp: 6.04.2023).

Rada Języka Polskiego (2022). Opinie o imionach: Cosmo. https://web.archive.org/web/20221025110423/https://rjp.pan.pl/opinie-o-imionach-main/2103-cosmo (dostęp: 6.04.2023).

SIGrz = Grzenia, J. (2008). Słownik imion [Dictionary of first names]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

SIWPU = Rymut, K. (1995). Słownik imion współcześnie w Polsce używanych [Dictionary of names used in contemporary Poland]. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.

Szacki, J. (1991). Tradycja [Tradition]. W: A. Kłoskowska (red.), Encyklopedia Kultury Polskiej XX wieku. Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze (s. 205–217). Wrocław: Wiedza o Kulturze.

US = Dubisz, S. (red.). (2006). Uniwersalny słownik języka polskiego PWN [Universal dictionary of the Polish language PWN]. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

van Hoek, K. (1994). Organizacja rodzaju w jidysz [Yiddish genre organization] (A. Zwierzyńska, tłum.). W: H. Kardela (red.), Podstawy gramatyki kognitywnej (s. 165–192). Warszawa: Polskie Towarzystwo Semiotyczne.

Vlahova-Angelova, M. (2020). Za uniseks imenata v savremennata balgarska lichnoimenna sistema [On unisex names in contemporary Bulgarian anthroponymic system]. W: V. Micheva i in, (red.). Dokladi ot Mezhdunarodnata godishna konferentsia na Instituta za balgarski ezik „Prof. Lyubomir Andreychin“ (Sofia, 2020 godina) (T. 2, s. 110–122). Sofia: Izdatelstvo na BAN „Prof. Marin Drinov”.

Zaron, Z. (2004). Aspekty funkcjonalne polskiej kategorii rodzaju. Charakterystyka fleksyjna [Functional aspects of gender category in Polish language. Inflective profile]. Warszawa– Puńsk: Aušra.

Zieniukowa, J. (1981). Rodzaj męski osobowy we współczesnych językach zachodniosłowiańskich [The masculine personal gender in the contemporary West Slavic languages]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.