Słowa kluczowe
choronimy
nazwy jednostek administracyjnych
egzonimy
Streszczenie
Nazwy jednostek administracyjnych należą do choronimów. Mieszczą się w strefie przejściowej między nazwami własnymi i pospolitymi. W proprialnym centrum znajdują się nazwy homonimiczne z nazwami miejscowości i regionów, np. Rzeszów (powiat grodzki), Tyrol (Austria, jedn. I rzędu). Dalej od centrum mieszczą się nazwy wieloelementowe z komponentem proprialnym i elementem gatunkowym, np. Kraj Basków, Kraj Loary, Bazylea-Okręg, Terytorium Stołeczne Islamabadu, Prefektura Wientian. Na pograniczu nazw własnych i pospolitych lokują się deskrypcje typu Prowincja Centralna, Region Stołeczny, które opisują pojęcia jednostkowe za pomocą słownictwa apelatywnego. Nazwy składające się z terminu gatunkowego i przymiotnika odmiejscowego są nazwami pospolitymi, np. województwo podlaskie, powiat otwocki, rejon birżański, obwód brzeski.
Sposób zapisu nazw wieloelementowych z terminem gatunkowym / elementem gatunkowym pozostaje otwarty, ponieważ istnieje różnica między ogólnymi zasadami ortograficznymi i uzusem.
Bibliografia
Biolik, M. (2009). Homonimy onomastyczne. Różne sposoby interpretacji [Onomastic homonyms. Various ways of interpretation]. W: Warchoł, S. i Jastrzębski, M. (red.), Rozprawy Slawistyczne: 22: Słowiańskie homonimy apelatywno-onimiczne i onimiczno-onimiczne w diachronii i synchronii [Slavic Appellative-Onymic and Onymic-Onymic Homonyms in Diachrony and Synchrony] (s. 33–47). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Blanár, V. (1976). Lingvistický a onomastický status vlastného mena [Linguistic and onomastic status of a proper name]. Onomastica, 21, 5–18.
Czerny, A. (2011). Teoria nazw geograficznych [Theory of Geographical Names]. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN.
Czerny, A. (2021). Problematyka polskich egzonimów z punktu widzenia kartografa [The issue of Polish exonyms from a cartographer’s point of view]. W: M. Rutkowski i A. Hącia (red.), Nazwy własne w języku i społeczeństwie [Names in Language and Society] (s. 75–92). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Garcarz, M. (2016). Słownik slangu kierowców. Slangowe rozwinięcia skrótów wyróżników powiatów na polskich tablicach rejestracyjnych [A Dictionary of Drivers’ Slang. Slang Abbreviation Expansions of County Codes on Polish Vehicle Registration Plates]. Szczecin: Volumina.pl Daniel Krzanowski.
Gołaski, J. (2002). Zbieranie i opracowywanie nazw geograficznych. Przewodnik toponimiczny. Cz. I: Zbieranie nazw w terenie [Collecting and Processing Geographical Names. A Toponymic Guide. Part One: Collecting Names in the Field]. Warszawa: GUGiK.
Karpluk, M. (1986). Staropolskie nazwy krajów egzotycznych: Afryka, Ameryka, Azja — przegląd derywatów [Old Polish names of exotic lands: Africa, America, Asia — an overview of derivatives]. Onomastica, 30, 146–158.
Kondracki, J. (1969). Systemy podziału regionalnego i nazwy jednostek regionalnych [Systems of regional divisions and names of regional units]. W: J. Kondracki (red.), Podstawy regionalizacji fizycznogeograficznej [The Basics of Physiographical Regionalisation] (s. 99–125). Warszawa: PWN.
Kornaszewski, M. i Lech, Ł. (1989). Społeczne pojęcie nazwy własnej a polska norma ortograficzna [Social concept of proper name and the Polish spelling norm]. W: M. Majtán (red.), Aktuálne úlohy onomastiky z hľadiska jazykovej politiky a jazykovej kultúry [Current Tasks of Onomastics in Terms of Language Policy and Language Culture] (s. 275–281). Bratislava: Jazykovedný ústav Ľudovita Štúra Slovenskej akadémie vied.
Malec, M. (2003). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski [An Etymological Dictionary of Poland’s Geographical Names]. Warszawa: PWN.
Mazur, M. (1961). Terminologia techniczna [Technical Terminology]. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne.
Olivová-Nezbedová, L. (2002). Onomastická terminologie [Onomastic terminology]. W: E. Rzetelska- Feleszko, A. Cieślikowa i J. Duma (red.), Słowiańska onomastyka. Encyklopedia [Slavic Onomastics. Encyclopedia] (t. 1, s. 83–84). Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie. PN-ISO 704 = Działalność terminologiczna. Zasady i metody [Terminological Work.
Principles and Methods] (2012). Warszawa: Polski Komitet Normalizacyjny.
Polskie nazwy własne = Rzetelska-Feleszko, E. (red.). (1998). Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopedia]. Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie–Instytut Języka Polskiego PAN.
Rymut, K. (2003). Granica czy sfera przejściowa między nomen appellativum a nomen proprium? [A borderline or a transitional zone between nomen appellativum and nomen proprium?]. W: K. Rymut (red.), Szkice onomastyczne i historycznojęzykowe [Sketches in Onomastics and Historical Linguistics] (s. 9–12). Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN. [Przedruk z: Slavica Ludensia, 7. Sueco-Polonica. Materiały z drugiej polsko-szwedzkiej konferencji slawistycznej, Forsakar (Szwecja), 15–18 VI 1979, Lund, s. 175–180, 1979].
Sagan-Bielawa, M. (2017). Nazwy województw wśród nazw własnych — funkcja, struktura, wariantywność [Names of voivodeships among proper names — function, structure, variability]. Język Polski, 97(2), 72–84.
Siatkowski, J. (2006). Obce nazwy geograficzne w języku czeskim i polskim. Studium konfrontatywne [Foreign Geographical Names in Czech and Polish. A Comparative Study]. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Polonistyki. Instytut Slawistyki Zachodniej i Południowej.
Słowiańska onomastyka = Rzetelska-Feleszko, E., Cieślikowa, A., i Duma, J.(red.). (2002–2003). Słowiańska onomastyka. Encyklopedia [Slavic Onomastics. Encyclopedia] (t. 1–2). Warszawa–Kraków: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
Stewart, G.R. (1975). Names on the Glob. New York: Oxford University Press.
STUS = Słownik terminów używanych przy standaryzacji nazw geograficznych [Dictionary of Terms for Standardization of Geographical Names]. Tłum. M. Łukasik. (2014). Warszawa: GUGiK. (oryg.: Glossary of Terms for Standardization of Geographical Names, Ed. N. Kadmon, United Nations, New York 2002).
Šrámek, R. (2015). Propriální sfera jazyka a hranice vlastních jmen [The proprial sphere of a language and the borders of proper names]. W: I. Valentová (red.), 19. slovenská onomastická konferencia. Bratislava 28.–30. apríla 2014. Zborník referátov [19th Slovak Onomastic Conference. Bratislava 28–30 April 2014. Proceedings] (s. 46–54). Bratislava: Veda.
TG = Wolnicz-Pawłowska, E. i Zych, M. (2010). Toponymic Guidelines of Poland for Map Editors and Other Users (Polski przewodnik toponimiczny dla redaktorów map i innych użytkowników). Fourth revised edition. GUGiK.
UWPNG = Zych, M. (red.). (2019). Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata [Official List of Polish Geographical Names of the World]. Oprac. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy głównym Geodecie Kraju. Wyd. 2 zaktualizowane. Warszawa: GUGiK.
Włoskowicz, W. (2021). Uzus toponimiczny. Zarys teorii na przykładzie polskiej toponimii Huculszczyzny [Toponymic Usus. An Outline of Theory on the Example of the Polish Toponymy of the Hutsul Region]. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Zierhoffer, K. i Zierhofferowa, Z. (2000). Nazwy zachodnioeuropejskie w języku polskim a związki Polski z kulturą Europy [Western European Names in the Polish Language and Poland’s Relations with European Culture]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Zierhoffer, K. i Zierhofferowa, Z. (2007). Polska a Europa w świetle nazw geograficznych [Poland and Europe in the Light of Geographical Names]. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Zierhoffer, K. i Zierhofferowa, Z. (2011). Nazwy geograficzne Europy w języku polskim. Dziedzictwo i współczesność [Geographical Names of Europe in the Polish Language. Heritage and the Present Day]. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Zych, M. (2014). Nazwy państw w języku polskim jako przykład stosowania egzonimów i endonimów [Names of countries in the Polish language as an example of using exonyms and endonyms]. Prace Językoznawcze, 16(2), 95–104.