Keywords
linguistic and cultural borderline
interferences
Przemyśl
Abstract
Przemyśl used to be a fortified border town between the Kingdom of Poland and Kievan Rus. The influence of various languages, religions or nationalities existed in that area for centuries, and the numerous traces of such interference can be observed in the toponymy of the region. The aim of this article is to attempt to answer the question to what degree the complex linguistic and national and religious relations have been reflected in both contemporary and old urban names, which are younger and more changeable than settlement names.
The impact of the location of a fortified town was analyzed, as well as the reflection of national (the ethnic border) and religious (the multiconfessionalism of city dwellers) relationships in urbanonyms and linguistic interference. The conducted analysis has shown that the complicated past of the region has had only a slight impact on the contemporary onomastics, but cannot be ignored. The influence of the language and culture of ethnic and religious minorities on the urbanonyms is mostly noticeable in the names motivated by religion, and less so in localizing, cultural or commemorative names.
References
Babiński, G. (1997). Pogranicze polsko-ukraińskie. Etniczność — zróżnicowanie religijne — tożsamość [Polish-Ukrainian Borderland. Ethnicity — Religious Diversity — Identity]. Kraków: Nomos.
Babiński, G. (2002). Przemiany pograniczy narodowych i kulturowych — propozycje typologii [Changes in national and cultural borderlands — typology suggestions]. W: R. Stemplowski, A. Żelazko (red.), Polskie pogranicza a polityka zagraniczna u progu XXI wieku [Polish Borderlands and Foreign Policy on the Threshold of the 21st Century] (s. 13–30). Warszawa: PISM.
Budzyński, Z. (1993). Ludność pogranicza polsko-ruskiego w drugiej połowie XVIII w. [The Population of the Polish-Ruthenian Borderland in the Second Half of the 18th Century] (t. I–II). Rzeszów: Wydawnictwo WSP.
Czapla, A. (2011). Nazwy miejscowości dawnej ziemi lwowskiej [Place Names of the Historical Lwów Land]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Czapla, A. (2018). Nazwy miejscowości dawnej ziemi halickiej [Place Names of the Historical Halicz Land]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Czopek-Kopciuch, B. (1988). Nazwy miejscowe dawnej ziemi chełmskiej i bełskiej (w granicach dzisiejszego państwa polskiego) [Place Names of the Former Chełm and Bełz Lands (Within the Borders of Today’s Polish State)]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Koper, M. (2017). O nazwach ulic w miejscowościach gminy Lubycza Królewska [About street names in localities of the commune of Lubycza Królewska]. W: M. Koper (red.), Ziemia Lubycka. Geografia, historia, język, kultura [Lubycza Land. Geography, History, Language, Culture] (s. 181–194). Lublin–Lubycza Królewska: Fotokopia.
Koper, M. (2019). Powiat tomaszowski w pejzażu toponimicznym pogranicza polsko-ukraińskiego [The District of Tomaszów in the Toponymic Landscape of the Polish-Ukrainian Borderland]. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Kramarz, W. (1930). Ludność Przemyśla w latach 1521–1921 [The Population of Przemyśl between 1521 and 1921]. Przemyśl: Drukarnia J. Łazora.
Krasowska, H. i Suchomłynow, O. (2007). Interferencja językowa jako jeden z aspektów przejawu pogranicza kultur (na przykładzie Bukowiny) [Linguistic interference as one of the aspects of the manifestation of the borderland of cultures (the case of Bukovina)]. Aktual’nì problemi ìnozemnoї filologìї: Lingvìstika ta lìteraturoznavstvo, 1, 55–59.
Makarski, W. (1986). Nazwy miejscowości dawnej ziemi sanockiej [Place Names of the Former Sanok Land]. Lublin: TN KUL.
Makarski, W. (1999). Nazwy miejscowości dawnej ziemi przemyskiej [Place Names of the Former Przemyśl Land]. Lublin: TN KUL.
Malczewski, J. (2017). Przemyśl na pograniczu polsko-ruskim we wczesnym średniowieczu [Przemyśl on the Polish-Ruthenian Borderland in the Early Middle Ages]. Rzeszów: Pro Carpathia.
Myszka, A. i Wisz, P. (2012). Nazewnictwo ulic Rzeszowa. Historia i współczesność [Names of Streets of Rzeszów. History and the Present Day]. Rzeszów: Fraza.
Myszka, A. (2016). Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta [The Urbanonymy of Rzeszów. Linguistic and Cultural Image of the City]. Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Myszka, A. (2020). Kultura materialna i duchowa utrwalona w podkarpackich urbanonimach — wybrane aspekty [Material and spiritual culture recorded in the urbanonyms of Podkarpacie — selected aspects]. W: M. Rutkiewicz-Hanczewska i J.B. Walkowiak (red.), Wielkopolska nazwami opisana [Wielkopolska Region Described with Names] (s. 97–120). Poznań: Wydawnictwo PSP.
Niedźwiecka-Iwańczak, N. (2020). Pogranicze [Borderland]. W: E. Opiłowska i in. (red.), Studia nad granicami i pograniczami. Leksykon [Studies on Borders and Borderlands. Lexicon] (s. 283–294). Warszawa: Scholar.
Orłowicz, M. (1917). Ilustrowany przewodnik po Przemyślu i okolicy [Illustrated Guide to Przemyśl and its Surroundings]. Lwów: Zjednoczenie Towarzystw Polskich w Przemyślu.
Popowska-Taborska, H. (1999). Językowe wykładniki opozycji swoi–obcy w procesie tworzenia etnicznej tożsamości [Linguistic exponents of the opposition us/them in the process of creating ethnic identity]. W: J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata [The Linguistic Picture of the World] (s. 57–63). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Sielecki, F. (red.). (1999). Powieść minionych lat [Tale of Bygone Years]. Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Rieger, J. (1969), Nazwy wodne dorzecza Sanu [Water Names of the San River Basin]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Różański, J. (2001). Przemyśl. Przewodnik historyczno-turystyczny [Przemyśl. Historical and Tourist Guide]. Przemyśl: Drukarnia San Set.
Sagan-Bielawa, M. (2004). Obraz miasta w toponimii dawnego Przemyśla [The picture of the city in the toponymy of the former Przemyśl]. W: H. Kurek i J. Labocha (red.), Studia linguistica Danutae Wesołowska oblata (s. 223–231). Kraków: Universitas.
Sagan-Bielawa, M. (2006). Przestrzeń miejska a nazewnictwo ulic (na przykładzie toponimii Przemyśla) [Urban space and names of streets (based on the toponymy of Przemyśl)]. W: M. Święcicka (red.), Miasto. Przestrzeń zróżnicowana językowo, kulturowo i społecznie [Town. A Linguistically, Culturally and Socially Diverse Space] (s. 405–415). Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Walczak, B. (1999). Zarys dziejów języka polskiego [An Outline of the History of the Polish Language]. Wrocław: Wydawnictwo UW.
Włoskowicz, W. (2021). Uzus toponimiczny. Zarys teorii na przykładzie polskiej toponimii Huculszczyzny [Toponymic Usus. An Outline of Theory on the Example of the Polish Toponymy of the Hutsul Region]. Kraków: PAN.
Wojakowski, D. (2002). Polacy i Ukraińcy. Rzecz o pluralizmie i tożsamości na pograniczu [Poles and Ukrainians. About Pluralism and Identity on the Borderland]. Kraków: Nomos.
Wolnicz-Pawłowska, E. (1998). Pogranicze wschodnie [Eastern borderland]. W: E. Rzetelska‑Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopedia] (s. 453–466). Warszawa–Kraków: TNW–IJP PAN.
Wolnicz-Pawłowska, E. (1998a). Wprowadzenie [Introduction]. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia [Polish Proper Names. Encyclopedia] (s. 397–399). Warszawa–Kraków: TWNW, IJP PAN.
Wolski, K. (1957). Przemyśl i okolice [Przemyśl and its Surroundings]. Przemyśl: Oddział PTTK w Przemyślu.